About g_translate મૂળ લખાણ બતાવો
શ્રી દિગંબર જૈન સિદ્ધક્ષેત્ર, નૈનાગીરી
કુદરતી સૌંદર્ય અને આધ્યાત્મિક અભ્યાસનું કેન્દ્ર
નૈનાગીરી: જૈન તીર્થધામ એક નજરમાં
નૈનાગીરી (રેશંદગીરી) તે બુંદેલખંડના સૌથી જૂના તીર્થસ્થાનોમાંનું એક છે જેનો ઉલ્લેખ નિર્વાણકાંડમાં કરવામાં આવ્યો છે. ભગવાન નેમિનાથના સમયમાં આચાર્ય શ્રી વરદત્ત અને અન્ય પાંચ મુનિવર તપસ્વી સંતોએ આ તીર્થસ્થળ પર સ્થિત સિદ્ધ શિલામાંથી મુક્તિ પ્રાપ્ત કરી હતી. ત્રણ હજાર વર્ષ પહેલા આ યાત્રાધામ પર ભગવાન પાર્શ્વનાથનું સમવસરણ એકવાર આવ્યું.
આ વિસ્તાર એક ટેકરી પર આવેલો છે, આટલો ઊંચો નથી, પર્વત પર 38 વિશાળ મંદિરો છે, 16 તળેટીમાં અને 2 મહાવીર સરોવરમાં છે. જલ મંદિર અને મનસ્તંભ અને સંવસરણ મંદિર ખૂબ જ સુંદર અને આકર્ષક છે. એક હજાર વર્ષ પહેલા 1050માં પ્રતિષ્ઠિત પ્રાચીન મૂર્તિ પર્વત પર બિરાજમાન છે. ચૌબીસી મંદિરમાં બિરાજમાન ભગવાન પાર્શ્વનાથની ભવ્ય મૂર્તિ ખૂબ જ આકર્ષક અને મનમોહક છે. તળેટીમાં એક વિશાળ મંદિર છે.
વિસ્તારથી 2 કિમી આગળ જંગલમાં એક મંદિર ઘણું જૂનું લાગે છે. આ વિસ્તારનું અગિયારમું મંદિર એટલું પૌરાણિક છે કે લગભગ 100 વર્ષ પહેલાં તે ધરતીમાંથી નીકળ્યું હોવાનું મનાય છે. મંદિરમાં એક શિલાલેખ મુજબ, પૂર્ણ થવાનું વર્ષ વિક્રમ સંવત 1107 હતું. આ મંદિરના પ્રમુખ દેવતા ભગવાન પાર્શ્વનાથ છે, જેમની ઊંચાઈ 4 ફૂટ 7 ઈંચ છે. તેની સ્થાપના વિક્રમ સંવત 2015માં કરવામાં આવી હતી. અહીં 13 પ્રાચીન મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત છે (11મી-12મી સદી). ભગવાન પાર્શ્વનાથની ટેકરી પર પ્રથમ મંદિર (11 ફૂટ ઉંચુ) 'બડે બાબાનું મંદિર' અથવા ચૌબીસી મંદિર તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરના એક મંદિર પર શ્વેત પથ્થરથી બનેલી સ્થાયી મુદ્રામાં 5 તપસ્વી સંતો (ગુરુદત્ત અને અન્ય) ની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે. બીજું ભગવાન મહાવીરનું મંદિર છે, ખૂબ જ સુંદર, તળાવની મધ્યમાં આવેલું છે. આ મંદિરના પ્રમુખ દેવતા ભગવાન મહાવીરની મૂર્તિ 2 ફૂટ ઊંચી છે.
મુખ્ય દર્શન: ભગવાન પાર્શ્વનાથ ચૌબીસી મંદિરમાં બેઠા છે, સૌથી પ્રાચીન મહાવીર મંદિર, મુનિસુવ્રતનાથના પાંચ પ્રાચીન મંદિરો, માતા વામદેવી સાથેના શિશુ પાર્શ્વનાથ, ભગવાન પાર્શ્વનાથ અને યુવા પાર્શ્વનાથ અને આ સિવાય મુખ્ય જોવાલાયક સ્થળો આચાર્ય વરદત્તની સિદ્ધશિલા અને તપોભૂમિ, વરદત્ત ગુફા (મોટી), વરદત્ત ગુફા (નાની), ગજરાજ અજરામત, વરદત્ત ગુફા. હાથી, સંગમ, ગરમ અને ઠંડા પાણીના ઝરણાં, આદિ સાગર (સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલ વિશાળ તળાવ), આચાર્ય વરદત્ત તપોવન (પર્વતની પાછળ), તીર્થંકર વન (ધર્મશાળાની પાછળ).
નૈનાગીરી: તીર્થની પૂજા
અહીં 38 જિનાલયો ટેકરીની ટોચ પર છે અને 16 જિનાલયો જમીનમાં તળાવ પાસે છે. આમ અહીં જિનાલયોની સંખ્યા 56 છે. પાવાપુરી જેવું જ એક મંદિર તળાવની મધ્યમાં બનેલ છે. આને જલ-મંદિર કહે છે. તળેટીના મંદિરો એક કિનારે બાંધેલા છે. આ વિસ્તાર તેની પ્રાકૃતિક સુંદરતા સાથે આધ્યાત્મિક સાધનાનું કેન્દ્ર રહ્યો છે. આ પ્રાકૃતિક વૈભવથી આકર્ષિત થઈને વરદત્ત વગેરે મુનિશ્વરોએ આ નિર્જન સ્થળને પોતાનું ધ્યાનનું સ્થળ બનાવ્યું અને અહીંથી આઝાદી મળ્યા બાદ તેને સિદ્ધક્ષેત્ર હોવાનું ગૌરવ અપાવ્યું.
fmd_good રેશદિગીર, જિ.: છતરપુર, Nainagiri, Madhya Pradesh, 471318
account_balance ફોટોગ્રાફ Temple