About
g_translate
મૂળ લખાણ બતાવો
g_translate
અનુવાદ બતાવો
•ભારત સરકાર દ્વારા નોંધાયેલ 080300MH2021NPL369101
ભારતથી 'ભારત'
હું ભારતીય સંસ્કૃતિ તરફનું ઈન્ડિયા ફાઉન્ડેશન છું
માનનીય
વિષય : બંધારણમાંથી 'ભારત' માત્ર 'ભારત' શબ્દ કાઢી નાખવો રાખવાની પિટિશન
સંદર્ભ : 11+10 = 21 નો
મહામાન્ય,
•અરજદાર વતી અરજી નીચે પ્રમાણે રજૂ કરવામાં આવી છે:
1. કે માનનીય સુપ્રિમ કોર્ટમાં દિલ્હી નિવાસી યુવક ‘નમઃ’ છે. (No: WPCIVIL/422/2020) વતી એક રિટ પિટિશન સબમિટ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ઉકેલ લાવવાની માંગ કરવામાં આવી હતી કે ભારતના બંધારણની કલમ 32 હેઠળ બંધારણમાં સુધારો કરીને, ફક્ત 'ભારત' શબ્દને હટાવીને 'ભારત' શબ્દ દૂર કરવામાં આવ્યો હતો. ' રાખવાની છે જેની નકલ પરિશિષ્ટ 1 સાથે જોડાયેલ છે.
આ અરજીની સુનાવણી 3 સભ્યોની બેન્ચ દ્વારા કરવામાં આવી હતી જેમાં જસ્ટિસ ચીફ જસ્ટિસ એસ. a બોબડે, જસ્ટિસ એ. s બોપન્ના અને જસ્ટિસ ઋષિકેશ. 3 જૂન, 2020 ના તેના આદેશમાં અદાલતમાં અરજદારના વકીલની પ્રાર્થના સ્વીકારીને, અરજીને એક અહેવાલ તરીકે ધ્યાનમાં લો અને તેને યોગ્ય કાર્યવાહી માટે ભારત સરકારના સંબંધિત મંત્રાલયને મોકલો. નકલ કમાન્ડ પરિશિષ્ટ 2 છે.
તે તમારી સેવામાં અને ભારત સરકારના સંબંધિત મંત્રાલય:
1. ગૃહ મંત્રાલય
2. ગૃહ વિધાન વિભાગ કાયદા અને ન્યાય મંત્રાલય 3. સંસદીય બાબતોનું મંત્રાલય
4. આ અરજી કાનૂની બાબતોના વિભાગ વતી સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશના પ્રકાશમાં રજૂ કરવામાં આવી છે. તે 'ભારત એટલે કે ભારત રાજ્યોનું સંઘ હશે' માત્ર 'ઇન્ડિયા ઓફ ધ સ્ટેટ્સ
યુનિયનની જગ્યાએ' થશે. આ રીતે, બંધારણમાં સુધારા માટે દેશની ભૂતકાળની પૃષ્ઠભૂમિ સંસ્કૃતિ, ઈતિહાસ, ગૌરવપૂર્ણ પરંપરા અનુસાર, હકીકતો આ રીતે રજૂ કરવામાં આવી છે: કે કોઈ પણ દેશનું નામ તેના ભૂતકાળની પૃષ્ઠભૂમિ પર જ રાખવામાં આવ્યું છે, જે તેના ભૂતકાળની પૃષ્ઠભૂમિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. સંસ્કૃતિ, ઇતિહાસ, ભવ્ય પરંપરા. 'ભારત' જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવના સફળ પુત્ર 'ભારત' નામ નિર્વિવાદપણે પ્રાચીન સમયથી છે. બંધારણ અમલમાં આવ્યા પછી, તે આજે પણ દેશના દરેક નાગરિકના હૃદયમાં છે. b 'ભારત' અગવેદ કાળના ચક્રવર્તી સમ્રાટ 'ભારત' નામની અકાટ્ય અધિકૃતતા. આ સિવાય ભાગવત (મત્સ્ય પુરાણ), વૈદિક (ઋગ્વેદ), બૌદ્ધ અને જૈન પુરાણો અને મહાકાવ્ય મહાભારત વગેરેમાં તેનો ઉલ્લેખ છે. ભારત નામ સિંધુ નદીના અંગ્રેજી નામ સિંધુ પરથી પડ્યું છે. અંગ્રેજોએ ભારતને અંગ્રેજીમાં બનાવ્યું
તે ભવ્ય પરંપરાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. 'ભારત' જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવના સફળ પુત્ર 'ભારત' નામ નિર્વિવાદપણે પ્રાચીન સમયથી છે. બંધારણ અમલમાં આવ્યા પછી, તે આજે પણ દેશના દરેક નાગરિકના હૃદયમાં છે. b 'ભારત' અગવેદ કાળના ચક્રવર્તી સમ્રાટ 'ભારત' નામની અકાટ્ય અધિકૃતતા. આ સિવાય ભાગવત (મત્સ્ય પુરાણ), વૈદિક (ઋગ્વેદ), બૌદ્ધ અને જૈન પુરાણો અને મહાકાવ્ય મહાભારત વગેરેમાં તેનો ઉલ્લેખ છે. ભારત નામ સિંધુ નદીના અંગ્રેજી નામ સિંધુ પરથી પડ્યું છે. અંગ્રેજો ભારતને અંગ્રેજીમાં 'ઈન્ડિયા' કહેતા. નામ આપવામાં આવ્યું છે, જે 16મી સદીનું છે જ્યારે બ્રિટિશ 'ભારત' તેઓ 'ભારત'ની સંપત્તિ લૂંટવાના હેતુથી આવ્યા હતા. હું નામના આધારે વ્યક્તિની જાતિ, તેના ધર્મ, તેના પ્રદેશ અને ખોરાક વિશે સરળતાથી અનુમાન લગાવી શકું છું, તેથી તેણે 'ભારત' કહ્યું. નામ બદલીને 'ભારત' કરો કરવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું ભરત નામ 'યોગ્ય નામ' હા, તેનું ભાષાંતર કરી શકાતું નથી. 'ભારત' નામમાં ન તો કોઈ સભ્યતા છે કે ન તો કોઈ ભવ્ય પરંપરા છે.
બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં 'અમે લોકો' તેઓ ભારતીય છે અને 'ભારતીય' નથી. દેશની કમનસીબી હતી કે બંધારણની મૂળ નકલ અંગ્રેજીમાં છે અને અનુવાદ હિન્દીમાં છે, જ્યારે ભારતનું બંધારણ ભારતના નાગરિકો માટે બની રહ્યું હતું, ત્યારે તેને મૂળ સત્તાવાર ભાષા હિન્દીમાં બનાવવું પડ્યું હતું. ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સેનાની મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી ઉર્ફે મહાત્માએ પણ કહ્યું હતું કે જે રાષ્ટ્રની કોઈ ભાષા નથી તે મૂંગું છે, બંધારણના અનુચ્છેદ 343 માં, વિધાનસભાએ પોતે જ 'હિન્દી' જાહેર કર્યું હતું. યુનિયનની સત્તાવાર ભાષા તરીકે જાહેર કરવામાં આવી છે.
હિન્દીમાં અનુવાદિત બંધારણને 'ભારતનું બંધારણ' કહેવામાં આવે છે. નામ આપ્યું. દેશનું નામ ભારતથી હિન્દુસ્તાન અને ભારત કેવી રીતે પડ્યું તેનો સંક્ષિપ્ત પરિચય: અંગ્રેજો એક વેપારી તરીકે ભારતમાં આવ્યા હતા. લંડનના કેટલાક વેપારીઓ દ્વારા 'ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની' 31 ડિસેમ્બર 1600ના રોજ ઈંગ્લેન્ડની રાણી દ્વારા ચાર્ટર આપવામાં આવ્યું હતું. આ ચાર્ટર દ્વારા, કંપનીને 15 વર્ષ માટે ભારત અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયાના કેટલાક વિસ્તારોમાં વેપારનો એકાધિકાર આપવામાં આવ્યો હતો, તે સમયે આ દેશનું નામ 'ભારત' હતું. હતી.
ભારતનું સાચું નામ 'ભારત' છે તેનું નામ પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભ દેવના પુત્ર ભરત ચક્રવર્તીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. હકીકતમાં, ભારતમાં સંસ્કૃતિની શરૂઆત ભરત ચક્રવર્તીના સમયથી માનવામાં આવે છે.
f અંગ્રેજી ભારતનું જૂનું નામ 'ભારત' છે હતી. આ નામ કેવી રીતે પડ્યું તેનો પણ ઇતિહાસ છે. જ્યારે માનવ સભ્યતાની શરૂઆત થઈ, તે સમયે દેશનું સંસ્કૃત નામ 'ભારત' હતું. હતી. ઋગ્વેદમાં તેનો ઉલ્લેખ છે. ભારતની ભૂગોળનો ઇતિહાસ દર્શાવે છે કે આ ભૂમિ સાત નદીઓની હતી. ઋગ્વેદના સાતમા પુસ્તકના 18મા શ્લોકમાં 10 રાજાઓનું યુદ્ધ એટલે કે 'દસરાજન'. ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ યુદ્ધ તે સમયની 10 શક્તિશાળી જાતિઓ વચ્ચે થયું હતું, જેઓ સમ્રાટ સુદાસ નામની જાતિઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા હતા, જે તિર્શુ ક્લાડજલ સાથે સંબંધિત હતી. આ યુદ્ધ પંજાબમાં આવેલી રાવી નદી પર થયું હતું. આ યુદ્ધમાં સમ્રાટ સુદાસને મોટી સફળતા મળી. પરિણામે, લોકોની જીભ પર ભારત જનજાતિનું નામ આવ્યું અને આ ભૂમિને ભારતવર્ષ તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું જેનો અર્થ થાય છે ભારતની ભૂમિ
મહાભારતમાં, 'ભારત' અખંડ ભૂમિ 'ભારતવર્ષ' તરીકે ઓળખાય છે તે સ્વરૂપમાં નામનો ઉલ્લેખ છે. આ નામ મહારાજા ભરત ચક્રવર્તીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. ભરત, ભરત ક્લેરદેજલના પિતા હતા. પાંડવો અને કૌરવો આ વંશમાંથી હતા. ભરત હસ્તિનાપુરના રાજા દુષ્યંત અને રાણી શકુંતલાના પુત્ર હતા. તેઓ ક્ષત્રિય વર્ણના હતા. ભારતે ઘણા રાજ્યો જીતી લીધા અને બધાને એક કરીને એક મહાન ભારત બનાવ્યું, તેને ભારતવર્ષ કહે છે. . વિષ્ણુ પુરાણમાં સંબંધિત શ્લોકો નીચે મુજબ છે:
ઉત્તર એ મહાસાગર છે અને દક્ષિણ હિમાલય છે. વર્ષ ભારતનું છે, તે દેશનું નામ છે જ્યાં બાળકોનો જન્મ થાય છે.
આ શ્લોકનો અર્થ છે દેશ (વરસમ) જે સમુદ્રની ઉત્તરમાં છે અને દક્ષિણમાં બરફથી ઢંકાયેલો છે, જેને 'ભારત' કહે છે. તે નામથી ઓળખાય છે, જ્યાં ભરતના વંશજો રહે છે. તેથી કહેવાય છે કે પુરાણોમાં જે ભૂમિને દેશનું નામ 'ભારત વર્ષમ' કહેવામાં આવ્યું છે. હહ. નવાઈની વાત એ છે કે ભારતમાં એવા દેશો હતા જે આજે પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન, ચીન, ઈરાન, ઉઝબેકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન, નેપાળ, બાંગ્લાદેશ વગેરે છે. 'ભારત' સંસ્કૃત નામ જે અગ્નિને દર્શાવે છે, ભારત સંસ્કૃત બીજ શબ્દ 'ભા' બને છે, જેનો અર્થ થાય છે. એક એવો દેશ જે જ્ઞાનની ખોજમાં લીન છે.
તેને ભારતની સાથે હિન્દુસ્તાન પણ કહેવામાં આવે છે. તે ફારસી શબ્દ પરથી ઉતરી આવ્યું છે જેનો અર્થ થાય છે, હિન્દુઓનો દેશ, તે 1947 પહેલા હિન્દુસ્તાન તરીકે પણ ઓળખાતું હતું. સંસ્કૃતિની શરૂઆતથી લઈને અત્યાર સુધી દેશ દેશ-વિદેશમાં નીચેના નામોથી જાણીતો હતો:
1. ભારત ભારત:
2. જંબુદ્વીપ
આર્યાવર્ત આર્યાવર્ત
4. નાભિ વર્ષ
6. ભારત / ભારત ખંડ હિંદ / હિન્દુસ્તાન
8. ભારત
9. મેલુહા
10. ભારત 11. હોડુ
12. અજ્ઞાભવવર્ષ
ભારત / ભારતવર્ષનું પૂર્વ નામ જંબુદ્વીપ:- પ્રાચીન શાસ્ત્રોમાં ભારતનું નામ જંબુદ્વીપ છે. દક્ષિણ
પૂર્વ એશિયાના દેશોના ઇતિહાસમાં ભારતને જંબુદ્વીપ કહેવામાં આવતું હતું. થાઈલેન્ડ, મલેશિયા, જાવા, બાલી જેવા દેશોના ઈતિહાસમાં ભારતનું આ નામ જોવા મળે છે. આ વિસ્તાર (ટાપુ)માં જાંબુના વૃક્ષો હતા, તેથી 'જંબુદ્વીપ'. નામ આપ્યું.
નાભિવર્ષ જ્યારે ભારતને ભારતવર્ષ કહેવામાં આવતું હતું, તે પહેલાં 'નાભિવર્ષ' તેને પણ બોલાવવામાં આવી છે. રાજા નાભી ઋષભદેવના પિતા હતા. રાજા નાભી સૂર્યવંશી હતા. આદિપુરાણ
તિયાનજુહ ચીન અને જાપાનમાં આ 'ભારત' છે. માટે બોલાવવામાં આવી હતી. જાપાનીઝમાં તેનો અર્થ થાય છે સ્વર્ગ ભૂમિ
સ્પ્રી: ભારત નામ. ઓલ્ડ ટેસ્ટામેન્ટમાં ભારતનું નામ મળે છે. એરિઝોના, યુએસમાં, ભારત શબ્દ હિન્બુ શબ્દ બારેથ પરથી આવ્યો છે જેનો અર્થ થાય છે 'કરાર'. ભારતમાં
ભારત : 'ભારત' સંસ્કૃત શબ્દ અને તે ખૂબ જ પ્રાચીન છે. 'ભારત' હિંદુ પુરાણોમાં અને ભારતવર્ષના મહાભારતમાં તેનો ઉલ્લેખ છે. ઋગ્વેદમાં ભારતમાં રહેતી જાતિને 'ભારત' કહેવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે તેનો પ્રદેશ ઉત્તરમાં હિમપ્રયાસથી દક્ષિણમાં સમુદ્ર સુધી ફેલાયેલો હતો. આ વિસ્તાર નાના ભાગોમાં વહેંચાયેલો હતો, પરંતુ સમગ્રતા અને એકતામાં, તે ભારતના પુરાણમ અને મહાભારતમાં જોવા મળે છે. એવું કહેવાય છે કે તેનો પ્રદેશ ઉત્તરમાં હિમપ્રયાસથી દક્ષિણમાં સમુદ્ર સુધી ફેલાયેલો હતો. આ પ્રદેશ નાના ભાગોમાં વહેંચાયેલો હતો, પરંતુ સંપૂર્ણતા અને એકતામાં તે ભારત હતો. 'ભારતનાય' તે નૃત્ય સાથે પણ સંબંધિત છે. 'ભ' એટલે ભાવમ 'R' 'રાગમ' માંથી એટલે કે મધુર અવાજ અને 'તા' 'તાલમ' નો ઉલ્લેખ સૂર્ય ધ્યાન. આ બધું ભારતની ભવ્ય સભ્યતા, એકતા અને અખંડિતતા દર્શાવે છે.
D સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામના સમયે અને આઝાદી પહેલા આ દેશને હિન્દુસ્તાન, ભારત અને ભારત તરીકે ઓળખાતો હતો. પં. નેહરુએ તેમના પુસ્તક 'ડિસ્કવરી ઓફ ઈન્ડિયા'માં જે 1946માં 'ભારત'માં પ્રકાશિત થયું હતું. નામના સંદર્ભમાં તેમણે આ હકીકતો આપી: "હું ઘણી વાર ભારતના લોકોને મળતો હતો અને મેં તેમને કહ્યું હતું કે આપણે જેને ભારત માનીએ છીએ, ભારતવર્ષ, તેને ભારત કહેવામાં આવે છે, તે સંસ્કૃત શબ્દ પરથી ઉતરી આવ્યું છે અને તેના લોકોનો ઉલ્લેખ કરે છે. તે સમયના લોકો. તે બતાવે છે. "
બંધારણના અનુચ્છેદ 1ના સમયે, ચર્ચા કરવામાં આવી હતી કે 'ભારત' શબ્દની ઉત્પત્તિ
સિંધુ શબ્દ, જે એક નદીનું નામ છે, છુપાયેલ છે. પ્રાચીન પર્શિયા અને અરબી
અક્ષરો 'S' માટે 'H' સાથે ઉચ્ચારવામાં આવ્યો હતો. પૂર્વે ત્રીસમી સદીમાં 'સિંધુ' 'હિંદ' અને આ દેશને હિન્દુસ્તાન કહેવામાં આવતું હતું. સિંધુને ગ્રીક લોકો સિંધુ કહે છે અને તેની સાથે જોડાયેલા દેશનું નામ ભારત રાખવામાં આવ્યું છે.
અહીં એ લખવું યોગ્ય રહેશે કે જ્યારે આ દેશનું નામ પશ્ચિમી દેશો (ઈંગ્લેન્ડ) પરથી ભારત પડ્યું ત્યારે પણ આ દેશ ભારત જ કહેવાતો હતો. બંધારણના હેતુ માટે આ દેશનું નામ ભારત રાખવામાં આવ્યું હતું. કલમ 1માં ભારતનો અર્થ 'ભારત' કહેવાય છે. , ભારત શબ્દ ભારતીયોની લાગણીને વ્યક્ત કરી શકતો નથી અને ન તો તે ભારતીય સંસ્કૃતિના ગૌરવ, ભૂતકાળ અને ઈતિહાસને દર્શાવે છે.
મેલુહા: મેસોપોટેમિયામાં ભારત આ શબ્દથી જાણીતું હતું અને તે સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિ સાથે જોડાયેલું છે. આર્યાવર્તઃ મનુસ્મૃતિની જેમ વૈદિક સાહિત્યમાં પણ આ પવિત્ર ભૂમિને આર્યાવર્ત કહેવામાં આવી છે.
ઉત્તરીય ભાગને આર્યાવર્ત કહેવાતો.
નાભિવર્ષઃ મહારાજા નાભી જૈનોના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવના પિતા હતા, તેથી તેમના નામ પરથી આ ભૂમિને નાભિવર્ષ કહેવામાં આવે છે.
• ભારત/હિન્દુસ્તાન આ નામને રાજકારણ સાથે જોડી શકાય છે, કારણ કે આ નામ દેશને આપવામાં આવ્યું હતું. પર્સિયન જેઓ સિંધુ ખીણમાં હતા. આ ઘટના સાતમી સદી પૂર્વેની છે. હિંદુ વાસ્તવમાં સંસ્કૃત શબ્દ સિંધુનું નામ છે. સિંધુ ખીણની નીચેનો આ વિસ્તાર આ નામથી જાણીતો હતો. તે ખ્રિસ્તી યુગની પ્રથમ સદીમાં 'હિન્દુસ્તાન' હતું. નામથી ઓળખાય છે. શ્રીમદ ભાગવત મહાપુરાણની દંતકથા અનુસાર ઋષભદેવનો પુત્ર ભરત હતો. એક વ્યુત્પત્તિશાસ્ત્ર અનુસાર, ભારત (ભારત) શબ્દનો અર્થ થાય છે આંતરિક પ્રકાશ અથવા જ્ઞાનના પ્રકાશમાં સમાઈ ગયેલું.
મુઘલોના શાસન દરમિયાન દેશનું નામ હિન્દુસ્તાન રાખવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે પણ જાહેરમાં 'ભારત' નામ પ્રચલિત હતું. 16મી સદીમાં દક્ષિણ એશિયામાં હિન્દુસ્તાન નામનો ઉપયોગ થતો હતો. 18મી સદીમાં આ નામનો ઉપયોગ મુઘલોના શાસન હેઠળના વિસ્તારનો ઉલ્લેખ કરે છે.
18મી સદીમાં બ્રિટિશ શાસન દ્વારા પ્રકાશિત નકશામાં આ દેશનું નામ ભારત રાખવામાં આવ્યું હતું. દક્ષિણ એશિયામાં ધીરે ધીરે હિન્દુસ્તાનની જગ્યાએ ભારત નામ લખાવા લાગ્યું. બ્રિટિશ રાજ્યના સંસ્થાનવાદનું આ કાળું ચિત્ર છે. 1. ગાંધીજીએ અંગ્રેજો સામે આઝાદીની લડાઈમાં 'ભારત માતા કી જય' કર્યું હતું.
નું સૂત્ર આપવામાં આવ્યું હતું અને 'ભારત' નહીં માતાનો મહિમા
2. દેશનું રાષ્ટ્રગીત, દેશના રાષ્ટ્રગીતનું નામ 'ભારત' ભારત નહિ 3. ભારતીય દંડ સંહિતા બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી, તેનું અંગ્રેજી નામ ઈન્ડિયા પીનલ કોડ 1860 અને હિન્દી અનુવાદમાં 'ઈન્ડિયા' રાખવામાં આવ્યું હતું. આ શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે
કારણ કે પ્રાચીન સમયથી દેશનું નામ 'ભારત અથવા ભારતવર્ષ' છે. જે અંગ્રેજોના આગમન પહેલા સદીઓથી ચાલતું હતું.
4. અંગ્રેજોના શાસન પહેલા, મુઘલોના સમયે દેશનું નામ ભારત હતું, મુઘલો તેને 'હિંદુસ્તાન' કહેતા હતા. નામથી બોલાવ્યા.
ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ દરમિયાન, દેશના લોકોએ 'ભારત માતા કી જય' સૂત્રોચ્ચાર હતા આઝાદી પછી, ભારતનું બંધારણ બનાવવા માટે ડૉ. આંબેડકરની અધ્યક્ષતામાં 29 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ બંધારણ નિર્માતા સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. જ્યારે 17 સપ્ટેમ્બર 1949 ના રોજ ડ્રાફ્ટ બંધારણની કલમ 1 નું વાંચન શરૂ થયું, ત્યારે પ્રતિનિધિઓમાં અભિપ્રાયનું સ્પષ્ટ વિભાજન હતું. ફોરવર્ડ બ્લોકના સભ્ય હરિ વિષ્ણુ કામથે જણાવ્યું હતું કે પ્રથમ લેખનો અર્થ અંગ્રેજીમાં 'ભારત અથવા ભારત' હતો. ની પરિભાષામાંથી ગણવામાં આવે છે સેઠ ગોવિંદ દાસે, જેઓ સેન્ટ્રલ પ્રોવિન્સ અને બેરારના પ્રતિનિધિ હતા, તેમણે કહ્યું કે કલમ 1 ને ફરીથી લખવી જોઈએ, 'ભારત'. તેને 'ભારત અને વિદેશ' કહેવામાં આવે છે. ઉત્તર પ્રદેશના પહાડી વિસ્તારોમાંથી આવેલા હરગોવિંદ પંતે કહ્યું કે અમે ઈચ્છીએ છીએ કે કલમ 1માં માત્ર 'ભારતવર્ષ' હોય. લખવું જોઈએ જે દેશનું નામ હશે. પંતજીએ વિધાનસભામાં કહ્યું હતું, જે આપણી બંધ આંખો અને મન ખોલવા જઈ રહ્યું હતું, તેમણે કહ્યું
'બીજા સભ્યનું 'ભારત' એ સમજની બહાર છે. શબ્દ સાથે જોડાણ શું છે? દેશને 'ભારત' નામ આપવામાં આવ્યું છે. જો આપણે આ નામ અપનાવીએ છીએ, તો આપણને શરમ આવવી જોઈએ કે આ નામ વિદેશી શાસન દ્વારા આપણા પર લાદવામાં આવ્યું છે. પરંતુ અનુચ્છેદ 1 બહુમતી સાથે પસાર કરવામાં આવી હતી, જેણે ભારતને ભાવિ ભારતના તાજ પર ગુલામીનું કાળું કલંક છોડી દીધું હતું.
દેશના નામને લઈને સમય સમય પર વિવાદો ઉભા થયા. 2005માં IASમાંથી નિવૃત્ત થયેલા વી. સુંદરમે એક લેખમાં લખ્યું હતું કે દેશનું નામ માત્ર 'ભારત' હતું.
હોવું જોઈએ.
2012માં, ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના સભ્ય શાંતારામ નાયકે રાજ્યસભામાં એક ખાનગી ખરડો રજૂ કર્યો, જેમાં કહ્યું કે 'ભારત' માત્ર એક પ્રદેશનું નામ છે જ્યારે 'ભારત' તેમાં એક ગૌરવપૂર્ણ પરંપરા છે. અમે 'ભારત માતા કી જય' છીએ. તેઓ બોલે છે. ભારત કી જય બોલતી નથી, પરંતુ રાજ્યસભામાં બિલ પર વિચાર કરવામાં આવ્યો ન હતો.
તારીખ 20 ઓક્ટોબર 2009 વરિષ્ઠ પત્રકાર અને સંપાદક બિજય કુમાર જૈનના સંપાદન હેઠળ વિશ્વ વિખ્યાત સામયિક 'આઈ એમ ઈન્ડિયા'; આ પ્રકાશન ભારતની આર્થિક રાજધાની મુંબઈથી શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં લખ્યું હતું કે ભારત માતા વિશ્વને કહેવા માંગે છે કે "હું ભારત છું, ભારત નથી".
ધા અજ્ઞાનવર્ષઃ પ્રસિદ્ધ પુરાણ ભાગવત મુજબ, સૃષ્ટિની શરૂઆતમાં મનુ નામનો રાજા હતો. તેમના પુત્રનું નામ નાભિરાય હતું. નાભિરાયનો પુત્ર અજ્ઞાભાવર્ષનો પુત્ર -7
ઋષભદેવ હતો, જે જૈન ધર્મના પ્રથમ તીર્થંકર હતા. તે સમયે ભારતવર્ષ અજ્ઞાભાવર્ષ તરીકે જાણીતો હતો.
ભારતના ત્રણ ભારત: ભારતવર્ષનું નામ ભારત પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. ભારતમાં ત્રણ ભરત હતા. એક ઋષભદેવનો પુત્ર, બીજો દશરથ ભરત અને ત્રીજો દુષ્ય શકુંતલાના પુત્ર ભરત.
ભારત 1: ભારત નામ જૈનોના પ્રથમ તીર્થંકર, ઋષભદેવના પુત્ર રાજા મનુના વંશજ ભરત સાથે સંબંધિત છે. વૈદિક, બૌદ્ધ અને જૈન પુરાણોના ગ્રંથોમાં ઋષભદેવનો ઉલ્લેખ છે, ઋગ્વેદના સમયગાળાની સંસ્કૃતિ 36000 વર્ષ જૂની છે (શ્લોક 38). ખારાવેલાના હાથી ગુફ શિલાલેખમાં પણ તેનો ઉલ્લેખ છે. ઋષભદેવનો જન્મ સ્વ-શૈલીના ભગવાનની પાંચમી પેઢીમાં થયો હતો. સ્વ મનુ, પ્રિયવ્રત, અગ્રિધા, નાભિ અને રિસ્મા મત્સ્ય પુરાણમાં ઉલ્લેખ છે કે મહાયોગી ભારતના નામ પરથી દેશનું નામ 'ભારત' રાખવામાં આવ્યું છે. થયું.
ભારત-2: ભગવાન રામના નાના ભાઈ ભરત દશરથના ત્રીજા પુત્ર હતા. તે સમયગાળામાં દેશ 'ભારત' તેને કહેવામાં આવતું હતું (મત્સ્ય પુરાણ, અધ્યાય 37). ભારત 3: પુરુવંશના રાજા દુષ્યંત અને શકુંતલાના પુત્ર, ભરતની ગણના 'મહાભારત'માં વર્ણવેલ સોળ શ્રેષ્ઠ રાજાઓમાં થાય છે. કાલિદાસનું મહાન સંસ્કૃત ગ્રંથ 'અભિષા શાકુંતલમ' તે ઉલ્લેખિત સોળ શ્રેષ્ઠ રાજાઓમાંના એક હતા 'અભિજ્ઞાન શકુંતલા' રાજા દુષ્યંત અને તેની પત્ની શકુંતલાના પુત્ર ભારતવર્ષના અહેવાલ અનુસાર
નામ આપવામાં આવ્યું ભારતવર્ષ|
ન વેદ વ્યાસ, ઋગ્વેદ કાળનું વર્ણન કરતી વખતે, લખે છે કે તે સમયે, આ પ્રદેશમાં ઘણા વૈદિક જૂથો અથવા જાતિઓમાં વિભાજન, જેમાં ગાંધારી, અનુદ્રુહ, પુરુ, તુર્વશ અને ભરત વગેરે હતા. રહેવાસીઓને લીધે, દેશનું નામ ભારતવર્ષ પડ્યું. ગીતાના શ્લોકમાં 'ભારત' શબ્દ વપરાયો છે, જેનો અર્થ થાય છે 'ભા'. એટલે કે ધર્મ અને 'ઉંદર' લીન થવું એટલે ધર્મમાં લીન થયેલો. ભારત ધર્મની ભૂમિ છે.
P ઉપરના નામો ઉપરાંત 'ભારત' નામની ઉત્પત્તિ લેખક જીતેન્દ્ર કુમાર ભોમજ દ્વારા પુસ્તક 'ભારતવર્ષનું નામકરણ'માં વર્ણવવામાં આવી છે. તે ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિમાં જોવા મળે છે, તેનું પ્રકાશન જૈન સંસ્કૃત સમરક્ષક સંઘ સોલાપુર 1974-1975માં જોવા મળે છે, તે મરાઠી ભાષામાં લખાયેલું છે. આ પુસ્તકમાં ઉપરોક્ત 'ભારત' નામના વિવિધ નામોનું વર્ણન સંદર્ભો દ્વારા સમજાવવામાં આવ્યું છે. તો ટૂંકમાં 'ભારતવર્ષ' હિન્દીમાં નામકરણનો ઈતિહાસ નીચે મુજબ છે. આ વર્ણન ઉપરોક્ત નિવેદનને સમર્થન આપે છે.
f ભારતના નામકરણનો પરિચય, ભારત શબ્દની ઉત્પત્તિ ભારતના પ્રાકૃત વપરાશમાંથી છે. શ્રી પ્રિ. આર. ડી. કરમરકરે 1951માં લખનૌ ઓરિએન્ટલ કોન્ફરન્સમાં વાંચેલા લેખમાં આ વાત રજૂ કરી છે.
નાભીનો પુત્ર ઋષભ તેનો પુત્ર ભરત ચક્રવર્તી સમ્રાટ હતો. તેમનો મહિમા અલૌકિક હતો. (પૃષ્ઠ નં. 8) તેઓ પ્રાચીનકાળમાં પ્રથમ ચક્રવર્તી બન્યા હતા અને તેમની પાસે 14 રત્નો, 32,000 રાજાઓ અને લાખો ચતુરંગ સૈન્ય હતા. ભાગવત પુરાણ, -8
હરિવંશ પુરાણ, આદિ પુરાણ, વિષ્ણુ પુરાણ, બ્રહ્મા પુરાણ વગેરેમાં મિત્રતાનો ઉલ્લેખ છે.
ઋષભનો પુત્ર ભરત ખૂબ જ પ્રાચીન છે. માર્કડેય પુરાણમાં સ્વયંભુવ મનુ પ્રિયવ્રત, અગ્નિગ્રહ, નાભિ, ઋષભ અને પછી ભરત આવી વંશાવળી છે. તે મુજબ ભરત પાંચમો વંશજ બને છે. અન્ય પરંપરા અનુસાર, નાભી એ છેલ્લો મનુ છે અને ઋષભેય ભરત ઇક્ષવાકુ વંશના બીજા વંશજ છે. દુષ્યંતનો પુત્ર સર્વદમન ભરત માત્ર પ્રથમ મનુ જ નહીં પરંતુ પુરુવંશનો ઓછામાં ઓછો 19મો વંશજ હતો (ઈ.સ. 147). તેના કુળને ભરતકુલ નામ મળ્યું અને તેનો વંશ ભરત તરીકે પ્રખ્યાત થયો. આદિપર્વ (2/96, 67/24, 97/12, 74/31, 94/19) માં તેનો ઉલ્લેખ છે. (p. 72) સર્વદમન ભરત ચક્રવર્તી સમ્રાટ હતા પરંતુ તે પરંપરામાં ઘણા સમ્રાટ બન્યા હતા. નહુષા, યયાતિ, જનમેજય બધા વિજયી સમ્રાટો હતા. દશરથના પુત્ર ભરતે શ્રી રામના નામે રાજ્ય પર શાસન કર્યું હતું, તેથી તેમના નામ પરથી તેનું નામ ભારતવર્ષ રાખી શકાય નહીં. (પૃષ્ઠ 73)
b પ્રાચીન જૈન આગમ ગ્રંથો સ્પષ્ટપણે આપણા દેશના નામ અને નામકરણનો ઉલ્લેખ કરે છે. સમ્રાટ ભરતની રાજધાની વિનીતા (અયોધ્યા) હતી. તેમના પરાક્રમનું વિગતવાર વર્ણન ડૉ. પી.સી. જૈન ડિરેક્ટર સરસ્વતી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હાયર સ્ટડીઝ એન્ડ રિસર્ચ, માલવિયા નગર, જયપુર દ્વારા તેમના સંશોધનમાં આ પ્રમાણે છે:
આચાર્ય બલદેવ ઉપાધ્યાય, સુરદાસ કાવ્યા, ડૉ. જયસ્વાલ, ડો.અવધારીલાલ અવસ્થી, ડો.પી.સી. રોયચૌધરી, ડો.મંગલદેવ શાસ્ત્રી, ડો.વાસુદેવશરણ અગ્રવાલ, ડો.પ્રેમસાગર જૈન, પ્રો. આર. ડી. કરમકર વગેરેએ ઋષભના પુત્ર ભરતને કારણે તેને ભારત વર્ષ તરીકે સ્વીકાર્યું છે.
બંધારણમાં કેન્દ્ર અને તેના પ્રદેશોનું નામ, તે માત્ર ભારત જ કેમ હોવું જોઈએ?
પ્રાચીન કાળમાં જૈન સંસ્કૃતિના વિકસતા સમયે, ભગવાનની આ ભૂમિને જાંબુ દ્વીપના નામથી સંબોધવામાં આવતી હતી
. આર્ય સંસ્કૃતિના સમયે આ પવિત્ર ભૂમિનું નામ આર્યવ્રત હતું. વર્તમાન
ઈતિહાસકારો અને વિદ્વાનોએ 'ભારત'ને જૈનોના પ્રથમ તીર્થંકર ઋષભદેવનો સફળ પુત્ર ગણાવ્યો છે. K
નામ આપવામાં આવ્યું.
વાય પં. જવાહરલાલ નેહરુએ તેમના પુસ્તક 'In Search of India'માં આ દેશને ભારત/ભારતવર્ષ/હિન્દુસ્તાન/ભારત તરીકે ઓળખાવ્યો છે. અંગ્રેજીમાં આ પુસ્તકનું નામ 'ડિસ્કવરી ઓફ ઈન્ડિયા' છે. પરંતુ તેને હિન્દીમાં ભારતની શોધ ન કહીને ભારતની 'શોધ' કહીએ છીએ. કહીને.
AA આપણા પ્રાચીન ગ્રંથોમાં હિન્દુ ધર્મનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી. વિદેશીઓએ હિન્દુ નામ આપ્યું. પ્રારંભિક સંસ્કૃતિ જૈનોની શ્રમણ સંસ્કૃતિ હતી અને બાદમાં વેદથી વૈદિક સંસ્કૃતિ શરૂ થઈ. તેમણે સિંધુ નદીને સિંધુ અથવા હિંદ કહે છે. જે દેશનું નામ ભારત ચલાવતું હતું તે માત્ર સિંધુ નદીને અડીને આવેલા ભાગને ભારત કહેવાથી જ સમાપ્ત થતું નથી.
ભારતીય અને મૂળાક્ષરો ચોથી આવૃત્તિ 2000 ના ભાગ-D ના પ્રકરણ ડીમાં આપેલા એપિસોડમાંથી સ્પષ્ટ છે. તેલુગુના લોકો તમિલનાડુને અરવનાડુ કહેતા હતા, કારણ કે આંધ્ર પ્રદેશના દક્ષિણના નાના ભાગને અરવા કહેવામાં આવતું હતું, તેથી તે પણ તમિલનાડુ રાજ્ય જ રહ્યું. આથી સિંધુ નદીની ભૂમિથી દૂર આવેલા વિદેશીઓ, જેને ભારત કહેવામાં આવે છે, તે ભારત હતું અને હજુ પણ માનવામાં આવે છે.
કંબોડિયા, જાવા સુમાત્રા વગેરે જેવા દક્ષિણપૂર્વના રાજ્યોમાં એબી રામાયણ હજુ પણ જીવંત છે. કંબોડિયામાં અયોધ્યા, ચંપા વગેરેના નામો 'જૈન સંસ્કૃતિનો વિકાસ' ના ઇતિહાસનો ઉલ્લેખ કરે છે. તે પ્રદેશમાં અર્ધમાગધી શિલાલેખો ભારતીય સંસ્કૃતિના પ્રતિક છે.
થાઇલેન્ડનું રાજ્ય કુટુંબ 'રામ' તે પોતાને પોતાનો વંશજ માને છે. ભારતનું બંધારણ ભૂતકાળની પૃષ્ઠભૂમિની અવગણના કરીને બનાવવામાં આવ્યું હતું.
એબી અંગ્રેજો અહીં વેપારનો વિસ્તાર કરવા માટે વેપારી તરીકે ભારતમાં આવ્યા હતા. જેમણે ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની રચના કરી હતી, જેને 31 ડિસેમ્બર, 1600ના રોજ રાણીનું શાહી ચાર્ટર મળ્યું હતું. 1707માં ઔરંગઝેબના મૃત્યુ પછી, મુઘલ રાજ્ય નબળું પડ્યું અને 1757માં કંપનીએ બંગાળના નવાબ સિરાજ-ઉદ-દૌલાને હરાવીને પ્લાસીનું યુદ્ધ જીત્યું અને અહીંથી જ બ્રિટિશ શાસનનો પાયો નાખવામાં આવ્યો. 1857 ના વિદ્રોહ સાથે, ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામ શરૂ થયો, જેની સાથે અમે સંસ્થાનવાદને પડકાર્યો. ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસનો જન્મ 1855માં થયો હતો. 1906માં કોંગ્રેસે સંસ્થાનવાદ સામે ભારત માતા કી જય હોનો અવાજ ઉઠાવ્યો અને સ્વરાજ્યનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું. બ્રિટિશ સંસદે 1935માં ભારત સરકારનો કાયદો ઘડ્યો હતો. 1942માં ગાંધીજીના નેતૃત્વમાં 'બ્રિટીશ ભારત છોડો'. આંદોલન શરૂ થયું.
AB અરજદારની અરજીમાં ઘણા મહત્વના પ્રશ્નો ઉઠાવવામાં આવ્યા ન હતા. જો આપણે બંધારણ મુજબ છીએ. 1 અને સબ. (1) સમગ્ર બંધારણના સંદર્ભનું પૃથ્થકરણ અને પરિક્ષણ કરીએ તો આપણને દોષ સ્પષ્ટ દેખાય છે, કારણ કે 'ભારત' શબ્દ છે; ની વ્યાખ્યા શું છે, તેનું ક્યાંય વર્ણન નથી. અનુપાલન. ભારત શબ્દનો અર્થ શું છે તેની વ્યાખ્યા 366માં પણ નથી. ભારત સરકારના અધિનિયમ, 1935માં, અમને ભારત શબ્દની વ્યાખ્યા જોવા મળતી નથી, જેમાં ભારત રાજ્યની વ્યાખ્યા 1935ના અધિનિયમની કલમ 311 (1)માં આપવામાં આવેલી સમાન છે એટલે કે 'બ્રિટિશ ઈન્ડિયા' . ભારતના રાજ્યોનો બનેલો વિસ્તાર કહેવાય છે. યાદ રાખો, તેનો એક ભાગ પાકિસ્તાને બનાવ્યો છે. તેથી, આ વ્યાખ્યાનો કોઈ અર્થ નથી અને તે સ્વીકારવું પડશે કે ભારત શબ્દ અવ્યાખ્યાયિત છે અને તે દેશના નામને દર્શાવી શકતો નથી. આનો અર્થ એ થયો કે ભારત શબ્દનો ઉપયોગ દેશના નામ માટે કોઈ અર્થ નથી. જ્યાં સુધી ભારતના નામનો સંબંધ છે, ભારત ભૂતકાળમાં પણ એવું માનવામાં આવે છે કે ઋષભદેવના પુત્ર ભરતના નામ પરથી દેશનું નામ ભારતવર્ષ રાખવામાં આવ્યું હતું. ભારતમાં ધર્મનો પ્રભાવ ઋષભ કાળનો છે. ભારત ના નામે "ભારત" આ નામ એટલા માટે આપવામાં આવ્યું છે કારણ કે ભારતનો શાબ્દિક અર્થ છે ભારત એટલે કે ધર્મમાં લીન. આજે પણ ભારતના રહેવાસીઓ ધાર્મિક છે, જોકે રાષ્ટ્રનો કોઈ ધર્મ નથી.
સ્વતંત્રતાનો મૂળભૂત અધિકાર બંધારણમાં છે. દેશના નાગરિકો કેન્દ્ર સરકારને પ્રાર્થના કરે છે કે બંધારણ હેઠળ. 1 ની પેટા કલમ. (1) જેમાં 'ભારત'; શબ્દનો ઉલ્લેખ છે, તેને અસ્પષ્ટ અથવા અર્થહીન તરીકે દૂર કરી દેશનું નામ 'ભારત' રાખવું જોઈએ. માનવામાં આવે છે બંધારણની કલમ 1(1)માં સુધારો કરવામાં આવશે જેથી ભારત રાજ્યોનું સંઘ બને. બંધારણના ઘડવૈયાઓને 'ભારત' જેનું બંધારણ ઘડવાનું હતું, જેનો પાયો 10 ઓગસ્ટ 1928ના નહેરુ રિપોર્ટ પર નાખવામાં આવ્યો હતો.
AD એ યોગ્ય સંજ્ઞા છે. તેનું ભાષાંતર કરી શકાતું નથી. તેથી હિન્દીમાં પણ તેને ભારતના બંધારણ તરીકે રાખવું જોઈતું હતું. જો કોઈનું નામ હીરાલાલ હોય તો તે અંગ્રેજીમાં ડાયમંડ રેડ નહીં હોય. આખા દેશે પં. જવાહરલાલ નહેરુને ગૌરવથી સન્માનિત કર્યા છે અને જ્યારે તેમણે આ દેશને હિન્દુસ્તાન નામથી ઓળખાવ્યું છે, ત્યારે ભારતના ભાગલાને ઐતિહાસિક સત્ય તરીકે સ્વીકારવામાં અને એક ભાગને હિન્દુસ્તાન અને બીજા ભાગને પાકિસ્તાન તરીકે સ્વીકારવામાં કોઈ વાંધો નથી. કોઈ વાંધો હોઈ શકે નહીં. આ રિટ પિટિશનમાં અરજદારે દેશનું નામ હિંદુસ્તાન રાખવાની પણ પ્રાર્થના કરી હતી. હિન્દુસ્તાન જ્ઞાતિની ભાવના તરફ આગળ વધે છે, તેથી તમામ ધર્મો અને જાતિઓથી બનેલી અખંડ ભૂમિને 'ભારત' કહેવામાં આવે છે. એવું જ કહેવું જોઈએ. ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ.
(એએફ દેશના મોટાભાગના નાગરિકોની ભાષા હિન્દી હતી, તેથી બંધારણ સભાએ ભારતનું બંધારણ હિન્દીમાં બનાવવું જોઈતું હતું, પરંતુ અંગ્રેજીના મુઠ્ઠીભર ભક્તોને કારણે, તેની મૂળ નકલ બંધારણ અંગ્રેજીમાં લખવામાં આવ્યું હતું અને થોટફુલલી વગર ભારતના બંધારણના શીર્ષકને અંગ્રેજી નામથી ભારતનું બંધારણ નામ આપવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે શીર્ષક 'ભારતનું બંધારણ' તરીકે આપવામાં આવે તેવી અપેક્ષા હતી. હિન્દીની મૂળ નકલમાં, તે તેને ભારતનું બંધારણ કહેવામાં આવે છે અને નહીં કે ભારતનું બંધારણ અંગ્રેજીના મૂળ બંધારણમાં કલમ 1 ની પેટા-કલમ (1) માં લખાયેલું છે, ભારત તે ભારત હશે રાજ્યનું સંઘ અને પછી હિન્દીમાં આ ભારત હશે એટલે કે. યુનિયન ઑફ ધ સ્ટેટ્સ ઑફ ઈન્ડિયા, લખેલું હોવું જોઈએ અને ઈન્ડિયા નહીં, એટલે કે, ભારતના રાજ્યોનું સંઘ. ભારત સરકારનો અધિનિયમ, 1935 હિન્દીમાં ભારત સરકારનો અધિનિયમ, 1935 કહેવાય છે. તેની ગેરહાજરીમાં ભારત અને ભારતની વ્યાખ્યા, આર્ટિકલ 1 અસ્પષ્ટ છે અને ઉપરોક્ત નિવેદનો અનુસાર, બંધારણમાં સુધારો જરૂરી છે.
AG તે માનનીય તત્કાલીન સાંસદ યોગી આદિત્યનાથ જીએ ખાનગી બિલ નંબરના બંધારણમાં સુધારો કરવાની માંગ કરી છે. 2014 ના 121. મેં વિનંતી કરી હતી કે ભારત એ ભારત ભારત છે, તે હિન્દુસ્તાન છે, રાજ્યનું સંઘ હોવું જોઈએ 'ભારત' બંધારણમાં જ્યાં પણ "ભારત" તે "હિન્દુસ્તાન" શબ્દ બદલવો જોઈએ.
કોંગ્રેસના સાંસદ શ્રી શાંતારામ નાઈકે પણ માંગ કરી છે કે આપણા દેશનું નામ બદલીને 'ભારત' કરવું જોઈએ
.
એએચ કે 'હું ભારત છું' માનનીય
10-02-2021 ના રોજ માનનીય પ્રધાન, ભારત અને ગૃહ પ્રધાન અને લોકસભાના સભ્યો વતી મેમોરેન્ડમ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેમના તરફથી હજુ સુધી કોઈ જવાબ મળ્યો નથી, જેની નકલ છે. જોડાયેલ
એઆઈ કે 'હું ભારત છું' પરિવાર ઉપરાંત, ભારત સરકારની સાથે દેશના વિવિધ ભાગોમાંથી પણ આ માંગણી કરવામાં આવી છે, જેમાં કેટલાક મહત્વપૂર્ણ મેમોરેન્ડમની નકલ આ અરજી સાથે જોડાયેલ છે: 1. જિલ્લા વકીલ સંઘ અલવર તા. 24-02-2021
અલવર જિલ્લા વૈશ મહાસંમેલન સમિતિ, અલવર તા. 7-03-2021
3. ખિલ્લી માલ જૈન, એડવોકેટ ભૂતપૂર્વ વિકલાંગ, રાજસ્થાન તારીખ 29-12-202004-01-2021.10-02-2021
તેથી, તમને કલમ 1( હેઠળ જાહેર હિતમાં ઉપરોક્ત બાબત હાથ ધરવા વિનંતી કરવામાં આવે છે. બંધારણના 1) સુધારાની પ્રક્રિયા અનુસાર, કલમ 1(1) 'ભારત રાજ્યોનો સંઘ હશે' એવી રીતે સુધારો કરવો. (અંગ્રેજીમાં ભારત શૅલ બી એ યુનિયન ઑફ સ્ટેટ્સ) | બંધારણમાં કેન્દ્ર અને તેના પ્રદેશોને આપવામાં આવેલ નામ માત્ર ભારત હોવું જોઈએ. 'ભારત' ભારતના ભવ્ય ભૂતકાળ અને ભારતીય સંસ્કૃતિની ગૌરવપૂર્ણ પરંપરા અને તમામ ભારતીયોની ભાવનાને અકબંધ રાખીને ભારત સરકારે બંધારણમાં ઉપરોક્ત સુધારા માટે યોગ્ય પગલાં લેવા જોઈએ અને દેશની જનતાને ન્યાય આપવો જોઈએ. ભારતીય પ્રજાસત્તાકની અખંડિતતા, એકતા અને સૌહાર્દ માટે અને ભારત માતાના સન્માન માટે ભારત માતાની ઐતિહાસિક આરાધના, પૂજા-અર્ચના થશે. ભારતના લોકો વર્તમાન ભારત સરકારના હંમેશા આભારી રહેશે. જય ભારત! તારીખ.......
પીટીશન માર્ગદર્શિકા
• ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ રાજસ્થાન
શ્રી. પંચંદ જૈન
23, મૌજા કોલોની, માલવે નગર,
જયપુર, રાજસ્થાન,
ત્રીજો
અરજીકર્તા
બિજય કુમાર જૈન રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ હું ભારત ફાઉન્ડેશન છું
વરિષ્ઠ પત્રકાર અને સંપાદક
ભારત-302017
પાર્થ પત્રકાર સાદ
B-217, હિંદ સૌરાષ્ટ્ર ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ, મરોલ, અંધેરી ઈસ્ટ, મુંબઈ, મહારાષ્ટ્ર,
ભારતથી 400059
• અધિવત્તા ખિલિમલ જૈન 2, વિકાસ પથ, અલવર, રાજસ્થાન, ભારત - 301001
MP વતી
(બીજો ભાગ)
ભારત સરકાર દ્વારા નોંધાયેલ નંબર . U80300MH2021NPL369101
હું ઇન્ડિયા ફાઉન્ડેશન છું
ભારતથી 'ભારત'
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં અગ્રણી
ભારતમાં ભારતની સંસ્કૃતિ
< p>આપણો દેશ "ભારતવર્ષ" તરીકે ઓળખાય છે. બધા વિદ્વાનો માને છે કે આ નામ ભરત ચક્રવર્તીના નામ પરથી પડ્યું છે. આ ભારત ભૂમિમાં ત્રણ ભરત થયા છે (1.) દશરથનો પુત્ર ભરત (2) દુષ્યંતનો પુત્ર ભરત અને (3) ઋષભનો પુત્ર ભરત. આમાંથી કયું 'ભારત' આ દેશનું નામ ભારતવર્ષ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું, તે વિચારવા જેવું છે. કેટલાક વિદ્વાનોનો અભિપ્રાય હતો કે આ નામ રાજા દુષ્યંતના પુત્ર ભરતના નામ પરથી પડ્યું છે અને લાંબા સમય સુધી આ જ વાત લોકો દ્વારા સ્વીકારવામાં આવી હતી, પરંતુ હવે તે સાબિત થયું છે કે પ્રજાપતિ ઋષભદેવના મોટા પુત્રનો ઉલ્લેખ છે. વૈદિક પ્રવાહના ગ્રંથો.ભારતને આ દેશના નામ, ભારતવર્ષનો પાયો માનવામાં આવે છે. ઋષભ પુત્ર ભરત પહેલા આ દેશનું નામ 'અજ્ઞાનવર્ષ' હતું. અથવા 'નાભિ-વિભાગ' તેનું નામ છેલ્લા કુલકર નાભીરાયના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. પાછળથી તેમના પ્રપૌત્ર ભરતના નામ પરથી આ દેશને ભારતવર્ષ કહેવામાં આવ્યો. ડો. પ્રેમસાગર જૈને તેમના પુસ્તક 'ભારત અને ભારત'માં આ અભિપ્રાયને સ્કંદપુરાણ, અગ્નિપુરાણ, નારદપુરાણ, માર્કંડેયપુરાણ, શિવપુરાણ વગેરે જેવા અનેક હિંદુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાંથી માન્ય રાખ્યો છે અને આ બાબતમાં કોઈપણ પ્રકારની મૂંઝવણ માટે રજા આપી નથી. આ દેશનું નામ 'ભારત/ભારતવર્ષ' છે. ઋષભપુત્ર ભરતના નામ પરથી ઉતરી આવ્યું છે. આ હકીકત સ્પષ્ટ છે
અને નીચેના અવતરણો દ્વારા પુષ્ટિ મળે છે
જૈનતર/વૈદિક પરંપરામાંથી અવતરિત અવતરણો
અગ્નિપુરાણ
શભાએ મારુદેવી સાથે લગ્ન કર્યા હતા અને ભરતનો જન્મ વિધાનસભામાંથી થયો હતો. શભા, જેણે તેના પુત્ર દત્તાશ્રીને આપ્યો હતો, તે હરિ પાસેના ચાલ્યા ગામમાં ગઈ.
ભરતદ ભારતમ્ વર્ષા ભારતત સુમતિસ્ત્વભૂત.. (107.10-11) - 'નાભિરાજ' 'મારુદેવી' માંથી 'ઋષભ' માં જન્મે છે. ઋષભ થી 'ભારત' થયું. ઋષભે રાજ્યશ્રીને 'ભારત' કહી. આપ્યા બાદ નિવૃત્ત થયા ભારત પરથી આ દેશનું નામ 'ભારતવર્ષ' છે. થયું. ભરતના પુત્રનું નામ 'સુમતિ' છે. હતી.
માર્કંડેય પુરાણ
અગ્નિધરને નાભિ નામનો પુત્ર હતો અને શભાને બ્રાહ્મણ નામનો પુત્ર હતો. સો પુત્રોમાંથી શ્રેષ્ઠ વીર ભરતનો જન્મ ઋષભથી થયો હતો. તેના પુત્રના રાજ્યાભિષેક પછી, બળદ રાજા એક મહાન દેશનિકાલ પર ગયો.
તેથી તે મહાન આત્માના નામ પરથી ભરત દેશનું નામ પડ્યું (50.39 42) - અગ્નિધરના પુત્ર નાભીએ ઋષભને જન્મ આપ્યો, જેણે ભરતને જન્મ આપ્યો, જે તેના સો ભાઈઓમાં સૌથી મોટા હતા. ઋષભે તેના મોટા પુત્ર ભરતનો રાજ્યાભિષેક કર્યો અને મહાપ્રવજ્ય ધારણ કર્યું અને ભાગ્યશાળી માણસે પુલાહના આશ્રમમાં તપસ્યા કરી. મહાત્મા 'ભારત' 'ભારતવર્ષ'ના નામે દેશનું નામ રાખવામાં આવી હતી, જેને ઋષભ 'હિમાવત' કહે છે. ભારત નામના દક્ષિણ પ્રદેશ પર શાસન કરવા માટે આપવામાં આવ્યું હતું.
તે મહાત્મા 'ભારત' 'ભારતવર્ષ'ના નામે આ દેશનું નામ થયું.
બ્રહ્માંડપુરાણ
નાભીએ મરુદેવી નામના પુત્રને જન્મ આપ્યો જે ખૂબ તેજસ્વી હતો.
ઋષભ રાજાઓમાં શ્રેષ્ઠ છે અને તમામ ક્ષત્રિયોના પૂર્વજ છે. સો પુત્રોના પરાક્રમી મોટા ભાઈ ભરતનો જન્મ શભથી થયો હતો.
આખલો, તેના પુત્રને સ્થાપિત કર્યા પછી, મહાન દેશનિકાલમાં રહ્યો.
તેમણે ભારતને હિમાલય યુદ્ધના દક્ષિણ વર્ષ વિશે માહિતી આપી.
તેથી વિદ્વાનો દેશને ભારત તરીકે ઓળખે છે. (ગત 2.4) - નાભીએ 'ઋષભ' મરુદેવી નામના પુત્રને જન્મ આપ્યો જે મરુદેવી કરતાં ઘણો ઝડપી હતો. ઋષભદેવ 'પૃથ્વી શ્રેષ્ઠ' અને 'તમામ ક્ષત્રિયોના પૂર્વજ'. વીર 'ભારત' તે તેના સો પુત્રોમાં સૌથી મોટો હતો. ઋષભે તેનો રાજ્યાભિષેક કર્યો અને મહાપ્રવ્રજ્ય લીધું, તેણે ભરત પર શાસન કરવા માટે 'હિમવત' બનાવ્યું. નામનો દક્ષિણ ભાગ આપ્યો અને તે પ્રદેશને પાછળથી ભરતના નામ પરથી 'ભારતવર્ષ' નામ આપવામાં આવ્યું. તે ક્યાં ગયો.
સ્કંદપુરાણ
નાભીનો પુત્ર શભા હતો અને ભરતનો જન્મ સભામાંથી થયો હતો. આ વર્ષ તેમના નામથી ભારત (ખાનસ્થ કૌમરખંડ 37.57) તરીકે ઓળખાય છે - નાભીનો પુત્ર ઋષભ હતો, અને ઋષભ 'ભારત' હતો. Banavu. તેમના પછી આ દેશ ભારત કહેવાય છે.
મહાન બુદ્ધિજીવી નાભીએ મરુદેવીના ગર્ભમાં પુત્રને જન્મ આપ્યો. બધા પ્રદેશોના શ્રેષ્ઠ રાજાઓ ઋષભમાં પૂજવામાં આવે છે, શભથી ભરતનો જન્મ થયો હતો, જે સો પુત્રોના શક્તિશાળી મોટા ભાઈ હતા. પછી બળદ, જે તેના પુત્ર પ્રત્યે પ્રેમાળ હતો, તેણે ભરતનો અભિષેક કર્યો. જ્ઞાન અને વૈરાગ્ય પર આધાર રાખીને વ્યક્તિ ઇન્દ્રિયોના મહાન સર્પોને જીતી શકે છે. સર્વ આત્માઓના આત્મામાં પરમાત્મા પ્રભુને રાખવા. તે નગ્ન હતો, ફસાયેલો હતો, ભૂખ્યો હતો અને વસ્ત્ર વગરનો હતો અને તે અંધારામાં હતો.
નિરાશ થઈને, તેણે પોતાની શંકાઓને બાજુ પર મૂકી દીધી અને શિવના પરમ ધામને પ્રાપ્ત કર્યું.
તેમણે ભારતને હિમાલયના દક્ષિણ વિસ્તાર વિશે માહિતી આપી.
તેથી વિદ્વાનો દેશને ભારત તરીકે ઓળખે છે. (47.9 23) - તેમની પત્ની મારુદેવી તરફથી મહામતી નાભીથી 'ઋષભ' નામનો પુત્ર હતો તેઓ ઋષભ (રાજા)માં શ્રેષ્ઠ હતા અને બધા ક્ષત્રિયો તેમની પૂજા કરતા હતા. ઋષભે ભરતને જન્મ આપ્યો, જે તેના સો ભાઈઓમાં સૌથી મોટા હતા. ઋષભદેવ, તેમના પુત્ર પ્રત્યે સ્નેહી, ભરતને સિંહાસન પર બિરાજમાન કર્યા અને, પોતે જ્ઞાન અને ત્યાગ ધારણ કરીને, ઇન્દ્રિયોના સ્વરૂપમાં મહાન સર્પો પર વિજય મેળવ્યો અને તેમના હૃદયથી ભગવાનને તેમના આત્મામાં સ્થાપિત કર્યા અને તપસ્યામાં પ્રવૃત્ત થયા. તે સમયે તેઓ નગ્ન હતા, ફસાયેલા, ભૂખે મરતા, કપડા વગરના અને ગંદા હતા. તેણે બધી આશા છોડી દીધી હતી. તેણે સંશયનો ત્યાગ કર્યો અને પરમશિવપદ પ્રાપ્ત કર્યું. તેણે હિમાલયનો દક્ષિણ ભાગ ભરતને આપ્યો. વિદ્વાનો તેને આ ભરતના નામથી ભારતવર્ષ કહે છે.
વાયુ પુરાણ
અદભૂત નાભિએ મરુદેવીના પુત્રને જન્મ આપ્યો. ઓ બળદના શ્રેષ્ઠ રાજાઓ, તે બધા ક્ષત્રિયોના પૂર્વજ છે |
શભમાંથી ભરતનો જન્મ થયો હતો, જે સો પુત્રોના શક્તિશાળી મોટા ભાઈ હતા. તેમના પુત્ર ભરતના રાજ્યાભિષેક પછી, તેઓ સવારે સિંહાસન પર બેઠા. તેથી જ વિદ્વાન લોકો ભારત દેશને તેના નામથી ઓળખે છે
- નાભિની મારુદેવીમાંથી મહાદ્યુતિવન 'ઋષભ'. એક પુત્રનો જન્મ થયો. તે 'ઋષભ' તેઓ નૃપતિઓમાં સર્વશ્રેષ્ઠ હતા અને બધા ક્ષત્રિયો તેમની પૂજા કરતા હતા. ઋષભ થી 'ભારત' જન્મ થયો હતો જે સો પુત્રોમાં પ્રથમ હતો. તે 'ભારત' ઋષભને રાજ્યના પદ પર અભિષેક કર્યા પછી તે પોતે પ્રવજ્યમાં સ્થિત થઈ ગયો. તેણે હિમાવનનો દક્ષિણ ભાગ ભરતને આપ્યો. વિદ્યા …
એ જ ભારતના નામે- જગત્પિતા ઋષભદેવ અહીંના પ્રથમ રાજા બન્યા. સુર અને અસુર બંનેના ઈન્દ્ર તેના કમળના ચરણોની પૂજા કરતા હતા. તેને (ઋષભદેવ)ને સો પુત્રો હતા. તેમાંથી બે મુખ્ય હતા - ભરત અને બાહુબલી. શતપુત્ર - જ્યેશને રાજશ્રી સોંપીને ઋષભદેવ મોહિત થયા. ભારતવર્ષનો ચૂડામણિ (શિરોમુકુટ) ભરત બન્યો. સમાનનું નામ આ દેશને 'ભારતવર્ષ' કહે છે. તેઓ આમ કહે છે.
જંબુદિવપન્નત્તિ ભરેલ અથદેવ નહીંડી મહાજુયે જવપલી ઓવમાધિ પરિવાર. આઈન્થેનમ ગોયામા અને વુક્કાઈ ભરહેવાસમ તરફથી. બિલકુલ નહીં
- આ ક્ષેત્ર મહર્દિક મહાદ્યુતિવંતનું નિવાસસ્થાન છે, ભરત નામના દેવતાની પાલ્યોપમા સ્થિતિ. તે પરથી
આ પ્રદેશનું નામ 'ભારતવર્ષ' પડ્યું. પ્રખ્યાત બન્યા. .
- ભગવાન ઋષભનાથે પછી તેમના મોટા પુત્રને તાજ પહેરાવ્યો અને જાહેર કર્યું કે 'ભારત દ્વારા શાસિત પ્રદેશ ભારતવર્ષ હોવો જોઈએ'
'ભારતવર્ષ' 39; તેણે પૂજા કરી.
પછી મિત્રતા ખુશી અને પ્રેમથી ભરેલી હતી
તેમણે ભરતને તમામ ભારતીયોના ભાવિ સ્વામી કહ્યા. આ નામથી, ભારત ઐતિહાસિક રીતે લોકોનું સ્થળ હતું.
હિમાલયથી સમુદ્ર સુધી આ વ્હીલ્ડ ઝોન છે (15.158-151) - સમુ, સમગ્ર ભારત પ્રદેશના ભાવિ શાસક, જેમણે તેમને ખૂબ જ પ્રેમ કર્યો, 'ભારત' તરીકે સંબોધવામાં આવે છે. તે 'ભારત' હિમાલયથી સમુદ્ર સુધીનું નામ- અથવા વિશ્વમાં ચક્રવર્તી પ્રદેશનું નામ 'ભારતવર્ષ'. તરીકે પ્રખ્યાત થયા પુરુદેવચંપુ
તે નામથી, ભારત દેશ ઐતિહાસિક રીતે લોકોનું સ્થળ હતું. આ હિમાલયના સમુદ્રથી પૈડાવાળો વિસ્તાર છે. આવો ઇતિહાસ પ્રસિદ્ધ થયો. હિમવાન કુલચ
થી ખારા સમુદ્ર સુધીનો આ વિસ્તાર 'ચક્રવર્તિનનો વિસ્તાર' છે. તે કહેવાય છે
અરજી માર્ગદર્શિકા
• ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ રાજસ્થાન 23, મૌજા કોલોની, માલવે નગર, ભારત-302017
શ્રી. પંચંદ જૈન
જયપુર, રાજસ્થાન,
અરજીકર્તા
બિજય કુમાર જૈન હું ભારત ફાઉન્ડેશન છું
રાષ્ટ્રીય પ્રમુખ
વરિષ્ઠ પત્રકાર અને સંપાદક
B-217, હિંદ સૌરાષ્ટ્ર ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ, મરોલ, અંધેરી ઈસ્ટ, મુંબઈ, મહારાષ્ટ્ર,
•भारत सरकार द्वारा पंजीकृत क्र. 080300MH2021NPL369101
भारत को 'भारत'
मैं भारत हूँ फाउंडेशन भारतीय संस्कृति की ओर अग्रसर
माननीय
विषय : संविधान में से 'इंडिया' शब्द का विलोप कर सिर्फ 'भारत' रखे जाने हेतु याचिका
सदर्भ : ११+१० = २१ का
आपका महामहिम,
•प्रार्थी की ओर से याचिका निम्न प्रकार प्रस्तुत है:
१. यह कि माननीय सर्वोच्च न्यायालय में दिल्ली निवासी युवक 'नमह' की ओर से Writ Petition प्रस्तुत की गई थी (क्र: WPCIVIL/422/2020) में यह निराकरण चाहा गया था कि भारतीय संविधान के अनुच्छेद ३२ के अंतर्गत संविधान में संसोधन कर India शब्द हटाकर सिर्फ 'भारत' रखा जाए। जिसकी प्रति संलग्न Annexure १ हैं।
यह कि याचिका की सुनवाई ३ सदस्यी खंडपीठ जिसमें न्यायमूर्ति मुख्य न्यायाधिपति एस. ए. बोबडे, न्यायमूर्ति ए. एस. बोपन्ना और न्यायमूर्ति ऋषिकेश की खंडपीठ के समक्ष हुई। दिनांक ३ जून २०२० के अपने आदेश में न्यायालय में प्रार्थी अधिवक्ता की प्रार्थना को स्वीकार करते हुए याचिका को प्रतिवेदन मानकर भारत सरकार से संबंधित मंत्रालय से उचित कार्यवाही हेतु भेज दें। प्रतिलिपि आदेश Annexure २ है।
यह कि आपकी सेवा में और भारत सरकार संबंधित मंत्रालय:
१. गृह मंत्रालय
२. गृह विधायी विभाग कानून और न्याय मंत्रालय ३. संसदीय कार्य मंत्रालय
४. कानूनी मामला विभाग की ओर सर्वोच्च न्याय के आदेश के प्रकाश में यह याचिका प्रस्तुत है। यह कि 'इंडिया अर्थात भारत राज्यों का संघ होगा' के स्थान पर सिर्फ 'भारत राज्यों का
संघ' होगा। इस प्रकार संविधान में संसोधन के लिए अतीत की पृष्ठभूमि संस्कृति, इतिहास, देश की गौरवशाली परंपरा के अनुसार तथ्य निम्न प्रकार प्रस्तुत हैं :
भारतीय संस्कृति की और असर क देश के नाम की आवश्यकता: यह एक निर्विवाद सत्य है कि किसी देश का नाम उसके अतीत की पृष्ठ भूमि पर ही नामांकित किया जाता है जो उसकी संस्कृति, इतिहास, गौरवशाली परम्परा को प्रतिलक्षित करता है। 'भारत' नाम प्राचीन काल से निर्विवाद रूप से जैन धर्म के प्रथम तीर्थंकर ऋषभदेव के यशस्वी पुत्र 'भरत' के नाम से प्रचलित होकर संविधान लागू होने के पश्चात अब तक देश के प्रत्येक नागरिक के हृदय में बसा हुआ है। ख 'भारत' नाम की अकाट्य प्रमाणिकता ॠग्वेद काल के चक्रवर्ती सम्राट 'भरत' के समय से मिलती है, इसके अतिरिक्ति इसका उल्लेख भगवत (मत्स्य पुराण), वैदिक (ऋग्वेद), बौद्ध और जैन पुराणों एवं ग्रन्थ महाभारत आदि में मित्रता है इण्डिया नाम की उत्पत्ति सिन्धु नदी के अंग्रेजी नाम इण्डस से हुई है। अंग्रेजों ने भारत को अंग्रेजी में 'इण्डिया'
गौरवशाली परम्परा को प्रतिलक्षित करता है। 'भारत' नाम प्राचीन काल से निर्विवाद रूप से जैन धर्म के प्रथम तीर्थंकर ऋषभदेव के यशस्वी पुत्र 'भरत' के नाम से प्रचलित होकर संविधान लागू होने के पश्चात अब तक देश के प्रत्येक नागरिक के हृदय में बसा हुआ है। ख 'भारत' नाम की अकाट्य प्रमाणिकता ॠग्वेद काल के चक्रवर्ती सम्राट 'भरत' के समय से मिलती है, इसके अतिरिक्ति इसका उल्लेख भगवत (मत्स्य पुराण), वैदिक (ऋग्वेद), बौद्ध और जैन पुराणों एवं ग्रन्थ महाभारत आदि में मित्रता है इण्डिया नाम की उत्पत्ति सिन्धु नदी के अंग्रेजी नाम इण्डस से हुई है। अंग्रेजों ने भारत को अंग्रेजी में 'इण्डिया' नाम दिया है, जो १६वीं सदी की घटना है जब अंग्रेज 'भारत' की सम्पत्ति को लूटने के उद्देश्य से आये थे उन्होंने देखा 'भारत' में नाम के आधार पर ही व्यक्ति की जाति, उसका धर्म, उसका प्रदेश और खानपान के बारे में अंदाजा आसानी से लगाया जा सकता है इसलिए उन्होंने 'भारत' नाम को ही बदल 'इंडिया' करने की साजीश रची। भारत नाम 'प्रोपर नाउन' है, इसका अनुवाद नहीं हो सकता। 'इण्डिया' नाम की न तो कोई सभ्यता है और न कोई गौरवशाली परम्परा है।
संविधान की उद्देशिका में 'हम लोगों' का उल्लेख वे भारतीय है न कि 'इण्डियन'। यह देश का दुर्भाग्य था कि संविधान की मूल प्रति अंग्रेजी में है और अनुवाद हिन्दी में, जबकि संविधान भारत का भारत के नागरिकों के लिए बनाया जा रहा था तो उसे भारत की प्रमुख राजभाषा हिंदी में मूलरूप से बनाया जाना था, स्वतंत्रता सेनानी मोहनदास कर्मचंद गांधी उर्फ महात्मा ने भी कहा था कि जिस राष्ट्र की कोई भाषा नहीं होती वह गूंगा होता है, संविधान के अनुच्छेद ३४३ में स्वयं विधान निर्मात्री सभा ने 'हिन्दी' को संघ की राजभाषा घोषित किया है।
हिन्दी में अनुवादित संविधान में संविधान को 'भारत का संविधान' नाम दिया है। देश का नाम भारत से हिन्दुस्तान और इण्डिया कैसे हुआ, इसका संक्षिप्त परिचय: अंग्रेज भारत में व्यापारी के रूप में आये थे। लंदन के कुछ व्यापारियों द्वारा 'ईस्ट इण्डिया कम्पनी' को दिनांक ३१ दिसम्बर, १६०० को इग्लेण्ड की महारानी ने चार्टर प्रदान किया था। इस चार्टर के द्वारा कम्पनी को १५ वर्ष के लिये भारत व दक्षिण पूर्व एशिया के कुछ क्षेत्रों में व्यापार का एकाधिकार दिया गया, उस समय इस देश का नाम 'भारत' था।
ङ इण्डिया का वास्तविक नाम 'भारत' है, यह नाम भरत चक्रवर्ती प्रथम तीर्थंकर ऋषभ देव के पुत्र थे, उनके नाम पर रखा गया था। वस्तुतः भारत में सभ्यता का प्रारम्भ भरत चक्रवर्ती के समय ही से माना जाता है।
च अंग्रेजी इण्डिया का पुराना नाम 'भारत' था। यह नाम कैसे पड़ा इसका भी एक इतिहास है। मानव सभ्यता का जब प्रारम्भ हुआ, उस समय देश का संस्कृत नाम 'भारत' था। इसका उल्लेख ऋग्वेद में मिलता है। इण्डिया के भूगोल का इतिहास इंगित करत|
हैं कि यह भूमि सात नदियों की थी। ऋग्वेद की सातवीं पुस्तक के १८वें श्लोक में १० राजाओं के युद्ध अर्थात 'दशाराजना' का उल्लेख है। यह युद्ध उस समय की बलशाली १० ट्राइब्स के मध्य हुआ था, जिन्होंने सम्राट सुदास, जो भारत नामक ट्राइब्स का प्रतिनिधित्व करते थे, जिसका संबंध तिर्तशू क्लदेजल से था। यह युद्ध रावी नदी पर हुआ था जो पंजाब में है। सम्राट सुदास को इस युद्ध में बड़ी सफलता मिली। इसके फलस्वरूप भारत ट्राइब्स का नाम लोगों की जुबान पर आ गया और इस भूमि को भारतवर्ष नाम दिया गया जिसका अर्थ है भरत की भूमि
छ महाभारत में 'भारत' नाम का उल्लेख इस रूप में मिलता है कि अखण्ड भूमी को 'भारतवर्ष' के नाम से जाना जाता था, यह नाम महाराजा भरत चक्रवर्ती के नाम पर था। भरत, भरत क्लर्देजल के जन्मदाता थे। इस वंश परम्परा से ही पाण्डव व कौरव थे। भरत हस्तिनापुर राजा दुष्यन्त व महारानी शकुन्तला के सुपुत्र थे। ये क्षत्रिय वर्ण के थे। भरत ने कई राज्यों को जीतकर सबको मिलाकर महान भारत बनाया था, यही भारतवर्ष कहलाया।
ज विष्णु पुराण में इस भूमि को भारतवर्ष के नाम से सम्बोधित किया है, जबसे राजा ऋषभ ने
इसे अपने पुत्र भरत को दिया था और वे स्वयं राज्य को त्याग कर मुनि हो गये थे । विष्णु पुराण में सम्बन्धित श्लोक इस प्रकार है :
उत्तर समुद्र है, और दक्षिण हिमालय है। वर्ष भारत का है, उस देश का नाम जहां संतान पैदा होती है।
इस श्लोक का अर्थ है, वह देश (वर्षम) जो समुद्र के उत्तर में तथा बर्फ से आच्छादित दक्षिण में है, जिसे 'भारत' नाम से जाना जाता है, जहां भरत के वंशज निवास करते हैं। अतः यह कहा जाता है कि देश का नाम पुराणों में उस भूमि को कहा गया है जो 'भारत वर्षम' हैं। यह आश्चर्यजनक है कि भारतवर्ष में वे देश थे जो आज पाकिस्तान, अफगानिस्तान, चीन, इरान, उजबेकिस्तान, ताजिकिस्तान, नेपाल, बांग्लादेश आदि । 'भारत' संस्कृत नाम है जो अग्नि का प्रतीक है, भारत संस्कृत के बीज शब्द 'भा' से बना है, जिसका अर्थ है। ऐसा देश जो ज्ञान की खोज में लीन है।
झ इण्डिया के साथ इसे हिन्दुस्तान भी कहा जाता रहा है यह पर्सियन शब्द से उत्पन्न है जिसका अर्थ है, हिन्दुओं का देश १९४७ से पूर्व यह हिन्दुस्तान नाम से भी जाना जाता रहा है। सभ्यता के प्रारम्भ से अब तक देश व विदेशों में देश को निम्नलिखित नामों से जाना जाता था:
1. भरत भारत:
२. जम्बूद्वीप
आर्यावर्त Aryavarta
४. नाभिवर्ष
६. भारत/ भारत खण्ड हिन्द / हिन्दुस्तान
८. इण्डिया
९. मेलुहा
१०. भारतवर्ष ११. होडू
१२. अजनाभवर्ष
भारत / भारतवर्ष का पूर्वनाम जम्बूद्वीप:- प्राचीन शास्त्र में भारत का नाम जम्बूद्वीप है । साउथ
ट ईस्ट एशिया के देशों के इतिहास में भारत को जम्बूद्वीप कहा जाता था। भारत का यह नाम थाइलेण्ड, मलेशिया, जावा, बाली के देशों के इतिहास में मिलता है। इस क्षेत्र (द्वीप) में जम्बू पेड़ थे, इसलिए 'जम्बूद्वीप' नाम दिया गया।
नाभिवर्ष जब भारत को भारतवर्ष कहा जाता था, उससे पूर्व 'नाभिवर्ष' भी कहा जाता रहा है। राजा नाभि ऋषभदेव के पिता थे। राजा नाभि सूर्यवंशी थे। आदिपुराण
तियान्जूह यह चीन व जापान में 'भारत' के लिये बोला जाता था। जापानी में इसका अर्थ है स्वर्ग भूमि
होड़ : भारत का नाम हैं। Old Testament में भारत का नाम होड़ मिलता है। एरिजोना, यूएस में भारत शब्द की उत्पत्ति हिन्बू के शब्द Baraeth से है जिसका अर्थ है 'कॉवेनेन्ट'। में
भारत : 'भारत' संस्कृत का शब्द है और यह बहुत प्राचीन है। 'भारत' का उल्लेख हिन्दु पुराणों में तथा भारतवर्ष का महाभारत में मिलता है। ऋग्वेद में भारत में रहने वाली जाति को 'भारत' कहा गया है वह इसके क्षेत्र को भारतवर्ष जो उत्तर में हिम्प्राय से साउथ में समुद्र तक फैला हुआ था। यह क्षेत्र छोटे-छोटे भागों में बंटा हुआ था, किन्तु समग्रता व एकता में यह
पुराणाम तथा भारत का महाभारत में मिलता है भारत रहन वाला जति का 'भारत' कहा गया है वह इसके क्षेत्र को भारतवर्ष जो उत्तर में हिम्प्राय से साउथ में समुद्र तक फैला हुआ था। यह क्षेत्र छोटे-छोटे भागों में बंटा हुआ था, किन्तु समग्रता व एकता में यह भारत था। 'भरतनाटय' नृत्य से भी इसका संबंध है। 'भ' का अर्थ है भावम् 'र' से 'रागम' अर्थात मधुर ध्वनि तथा 'त' का उल्लेख है 'तालम' सुर साधना । यह सब भारत की गौरवशाली सभ्यता, एकता और अखण्डता को दर्शाता है।
ड स्वतंत्रता संग्राम के समय और आजादी से पूर्व इस देश को हिन्दुस्तान, भारत व इण्डिया के नाम से पुकारा जाता था। पं. नेहरू ने अपनी पुस्तक 'डिस्कवरी ऑफ इण्डिया' जिसका प्रकाशन सन् १९४६ में हुआ था, उसमें 'भारत' नाम के बाबत उन्होंने ये तथ्य दियेः "बहुधा मैं भारत के लोगों से मिला और मैंने उनसे कहा कि जिसे हम इण्डिया मानते हैं, भारतवर्ष मानते हैं, भारत कहते हैं वह संस्कृत शब्द से बना है और उस समय के निवासियों के नाम के लोगों को दर्शाता है।"
संविधान के अनुच्छेद १ के समय चर्चा में यह बात आई थी कि 'इण्डिया' शब्द के मूल
सिन्धु शब्द जो एक नदी का नाम है, छिपा हुआ है। प्राचीन परशिया तथा अरबी के
अक्षर 'एस' को 'ह' से उच्चारित किया जाता था। ईसा से पूर्व तीसवीं शताब्दी में 'सिन्धु' को 'हिन्द' कहा जाता था और यह देश हिन्दुस्तान कहा गया। ग्रीक वाले सिन्धु को इण्डस कहते हैं और उसके जुड़े देश को इण्डिया नाम दिया गया।
ण यहां लिखना समीचीन होगा कि पाश्चात्य देशों (इंग्लैण्ड) से जब इस देश को इण्डिया नाम दिया गया तब भी यह देश भारत ही कहा जाता था। संविधान के लिये इस देश को इण्डिया नाम दिया गया। अनुच्छेद १ में कहा गया इण्डिया यानी 'भारत' । इण्डिया शब्द भारतीयों की भावना की अभिव्यक्ति नहीं कर सकता, न ही भारतीय संस्कृति के गौरव, अतीत व इतिहास को ही दर्शाता है।
मेलुहा : मेसोपोटेमिया में भारत को इस शब्द से जाना जाता था और इण्डस वेली की सभ्यता से इसे जोड़ा गया है। आर्यावर्तः वैदिक साहित्य में जैसे मनुस्मृति में इस पुण्य भूमि को आर्यावर्त कहा गया है।
उत्तरी भाग को आर्यावर्त कहा जाता था।
नाभिवर्षा: महाराजा नाभि जैनों के प्रथम तीर्थकर ऋषभदेव के पिता थे, अतः उनके नाम पर इस भूमि को नाभिवर्षा कहा गया था।
• इण्डिया / हिन्दुस्तान इस नाम को राजनीति से जोड़ा जा सकता है, क्योंकि देश को यह नाम दिया गया। परशियन्स जो इण्डस वेली में थे। यह घटना सातवीं सदी बीसीई की थी। हिन्दू वस्तुतः संस्कृत शब्द सिन्धु का ही नाम है। सिन्धु वेली का नीचे का यह क्षेत्र इस नाम से जाना जाता था। यह क्रिश्चियन एरा की पहली सदी में 'हिन्दुस्तान' नाम से जाना गया। श्रीमदभागवत महापुराण में कथा के अनुसार ऋषभदेव के बेटे भरत थे। एक व्युत्पत्ति के अनुसार भारत (भारत) शब्द का अर्थ है आन्तरिक प्रकाश या विवेक रूपी प्रकाश में लीन।
त मुगलों की शासनकाल में देश को हिन्दुस्तान नाम दिया गया। उस समय भी जनता में 'भारत' नाम प्रचलित था। १६वीं शताब्दी में दक्षिणी एशिया में हिन्दुस्तान नाम का प्रयोग होता था। १८वीं सदी में इस नाम का प्रयोग मुगलों के शासन के क्षेत्र को दर्शाता है।
१८वीं सदी में अंग्रेजी शासन द्वारा प्रकाशित नक्शों में इस देश को इण्डिया नाम दिया गया। साउथ एशिया में धीरे-धीरे हिन्दुस्तान के स्थान पर इण्डिया नाम लिखा जाने लगा। यह अंग्रेजी राज्य के उपनिवेशवाद की काली तश्वीर है। १. गांधी जी ने अंग्रेजों के विरुद्ध स्वतंत्रता की लड़ाई में 'भारत माता की जय' का नारा
दिया था ना कि 'इण्डिया' माता की जय ।
२. देश का राष्ट्रगान, देश के राष्ट्रगीत का नाम 'भारत' है ना कि इण्डिया ३. भारतीय दण्ड संहिता अंग्रेजी शासन ने बनाई थी उसका अंग्रेजी नाम India Penal Code 1860 रखा था और हिन्दी अनुवाद में 'भारत' शब्द का प्रयोग
किया है क्योंकि देश का नाम प्राचीन काल से 'भारत या भारतवर्ष' जो कि अंग्रेजों के आने से सदियों पहले से चला आ रहा था।
४. अंग्रेजों के शासन से पूर्व मुगलों के समय देश का नाम भारत था, मुगलों ने इसे 'हिन्दुस्तान' के नाम से पुकारा ।
भारत के स्वाधीनता संग्राम के समय देश की जनता ने 'भारत माता की जय' का नारा लगाया था। स्वतंत्रता के बाद भारत का संविधान बनाने हेतु संविधान निर्मात्री कमेटी का डॉ. अम्बेडकर के सभापतित्व में गठन दिनांक २९ अगस्त १९४७ को किया गया। जब संविधान के ड्राफ्ट के अनुच्छेद १ का वाचन १७ सितम्बर १९४९ को प्रारम्भ हुआ तो डेलीगेट्स में स्पष्ट मत विभाजन देखा गया। हरि विष्णु कामथ, जो फोरवर्ड ब्लॉक के सदस्य थे उन्होंने कहा कि प्रथम अनुच्छेद का 'भारत या अंग्रेजी में इण्डिया' की शब्दावली से माना जावे। सेठ गोविन्द दास ने जो सेन्ट्रल प्रोविन्स व बरार के प्रतिनिधि थे, उन्होंने कहा अनुच्छेद १ को पुनः लिखा जावे, 'भारत' को इण्डिया विदेशों में कहा जाता है'। हरगोविन्द पन्त ने जो उत्तर प्रदेश के पहाड़ी क्षेत्रों से थे, कहा कि हम यह चाहते हैं कि अनुच्छेद १ में केवल 'भारतवर्ष' लिखा जावे जो देश का नाम होगा। पंत जी ने विधान निर्मात्री सभा में कहा था जो कि हमारी बंद आंखें व दिमाग को खोलने वाला था, उन्होंने कहा
'समझ से परे है कि अन्य सदस्य का 'इण्डिया' शब्द से क्या लगाव है? देश को 'इण्डिया'
नाम तो विदेशियों का दिया हुआ है, जो भारत में इसलिये आये थे कि भारत में बहुत धन है, उसे प्राप्त करना है। यदि हम इस नाम को ग्रहण करते हैं तो हमें शर्म आनी चाहिये कि यह नाम विदेशी शासन ने हमारे ऊपर थोपा है। किन्तु बहुमत से अनुच्छेद १ पारित कर दिया गया, जो भविष्य के भारत के मुकुट पर एक काला बदनुमा गुलामी का दाग इन्डिया दे गया।
समय-समय पर देश के नाम के बाबत विवाद उठता रहा। सन २००५ में आईएएस से
रिटायर हुए वी. सुन्दरम एक लेख में लिखा कि देश का नाम तो केवल 'भारत' ही होना
चाहिये।
सन २०१२ में भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस के सदस्य शान्ताराम नायक ने राज्यसभा में प्राइवेट बिल प्रस्तुत किया, उनका कहना था कि 'इण्डिया' केवल एक क्षेत्र का नाम मात्र है जबकि 'भारत' में गौरवशाली परम्परा झलकती है। हम 'भारत माता की जय' बोलते हैं। इण्डिया की जय नहीं बोलते, किन्तु राज्यसभा में बिल पर विचार ही नहीं किया गया।
तारीख २० अक्टूबर २००९ को वरिष्ठ पत्रकार व संपादक बिजय कुमार जैन के संपादकत्व में विश्व प्रसिद्ध पत्रिका 'मैं भारत हूँ' का प्रकाशन भारत की आर्थिक राजधानी मुंबई से शुरू किया गया, उसमें यह लिखा जाने लगा कि विश्व को भारत माँ बताना चाहती है कि "मैं भारत हूँ, इण्डिया नहीं।
ध अजनाभवर्ष : प्रसिद्ध पुराण भागवत के अनुसार सृष्टि के शुरूआत में मनु नाम का राजा था। उनके पुत्र का नाम नाभिराय था। नाभिराय के पुत्र अजनाभवर्ष के पुत्र -७
ऋषभदेव थे, जो जैन धर्म के प्रथम तीर्थकर थे। उस काल में भारतवर्ष को अजनाभवर्ष के नाम से जाना जाता था।
भारत के तीन भरत : भारतवर्ष का नामकरण, भरत के नाम पर भारत हुआ। भा भारतवर्ष में तीन भरत हुये। एक ऋषभदेव के पुत्र, दूसरे दशरथ भरत और तीसरा दुष्य शकुन्तला पुत्र भरत ।
भरत १ : भारत नाम का संबंध राजा मनु के वंशज जैनों के प्रथम तीर्थंकर ऋषभदेव पुत्र भरत से हैं। वैदिक, बौद्ध और जैन पुराणों के ग्रन्थों में ऋषभदेव का उल्लेख मिलता ऋग्वेद का काल की सभ्यता ३६००० वर्ष पुरानी है (पद ३८)। खारवेल की हाथी गुफ शिलालेख में भी इसका उल्लेख है। ऋषभदेव स्वयंभू मनु के पांचवीं पीढ़ी में हुए। स्व मनु, प्रियव्रत, अग्रीध, नाभि और ऋषमा मत्स्य पुराण में उल्लेख है कि महायोगी भरत नाम पर देश का नाम 'भारत' हुआ।
भरत- २: भगवान राम के छोटे भाई भरत दशरथ के तीसरे पुत्र थे। उस काल में देश 'भारत' कहा जाता था (मत्स्य पुराण, अध्याय ३७) । भरत ३: पुरुवंश के राजा दुष्यन्त और शकुन्तला के पुत्र भरत की गणना 'महाभारत वर्णित सोलह सर्वश्रेष्ठ राजाओं में होती है। कालीदास कृत महान संस्कृत ग्रन्थ 'अभिश शकुन्तलाम्' में वर्णित सोलह सर्वश्रेष्ठ राजाओं में होती थी। 'अभिज्ञान शकुन्तला' के वृतान्त के अनुसार राजा दुष्यन्त और उनकी धर्मपत्नी शकुन्तला के पुत्र भरत के नाम पर भारतवर्ष
का नामकरण हुआ|
न वेद व्यास ऋग्वेद काल का भौगोलिक वर्णन करते हुए लिखते हैं कि उस समय प्रदेश में कई वैदिक समूहों अथवा जातियों में विभाजन था, जिनमें गांधारी, अनुद्रुहा, पुरू, तुरवश और भारत आदि थी, निवासियों के कारण देश का नाम भारतवर्ष हुआ। गीता के श्लोक में 'भारत' शब्द का प्रयोग है, जिसका अर्थ है 'भा' यानी धर्म और 'रत' अर्थात लीन होना, इनका अर्थ है जो धर्म में लीन है। भारत धर्म प्राण देश है।
प उपरोक्त नामों के अतिरिक्त 'भारत' के नाम की उत्पत्ति का वर्णन लेखक जितेन्द्र कुमार भोमाज की पुस्तक 'भारतवर्ष का नामकरण' इतिहास और संस्कृति में मिलता है, इसका प्रकाशन जैन संस्कृत समरक्षक संघ सोलापुर १९७४-१९७५ में मिलता है यह मराठी भाषा में लिखी गई है। इस पुस्तक में उपरोक्त 'भारत' के विभिन्न नामों का जो वर्णन किया गया है उसे प्रसंगों के द्वारा स्पष्ट किया है। अतः संक्षेप में 'भारतवर्ष' के नामकरण का इतिहास हिन्दी में निम्नलिखित हैं। यह वर्णन उपरोक्त कथन को समर्थन देता हैं।
फ़ भारत के नामकरण का परिचय, भारत शब्द की उत्पत्ति, भारत के प्राकृत प्रयोग से हुई हैं। श्री प्री. आर. डी. करमरकर ने १९५१ में लखनऊ ओरिएंटल कॉन्फ्रेंस में पढ़े एक लेख में इसे प्रस्तुत किया है।
नाभि के पुत्र ऋषभ उनके पुत्र भरत चक्रवर्ती सम्राट थे। उनकी महिमा अलौकिक थी। (पृष्ठ क्र. ८) वह प्राचीन काल में प्रथम चक्रवर्ती बन गया था और उसके पास १४ रत्न, ३२,००० राजा और लाखों चतुरंग सेनाएँ थी। इसका उल्लेख भागवत पुराण, -८
हरिवंश पुराण, आदि पुराण, विष्णु पुराण, ब्रह्म पुराण आदि में मित्रता है।
ऋषभ का पुत्र भरत बहुत प्राचीन है। स्वयंभुव मनु प्रियव्रत, अग्निग्रह, नाभि, ऋषभ और फिर भरत ऐसी मार्कडेय पुराण में वंशावली है। तदनुसार भरत पाँचवाँ वंशज बन जाता है। एक अन्य परंपरा के अनुसार नाभि अंतिम मनु है और ऋषभेय भरत इक्ष्वाकु वंश का दूसरा वंशज है। दुष्यंत के पुत्र सर्वदमन भरत न केवल पहले मनु थे बल्कि पुरुवंश के कम से कम १९ वें वंशज थे (पू. १४७) उनके कबीले को भरतकुल नाम मिला और उनकी वंशावली भरत के नाम से प्रसिद्ध हुई। आदिपर्व ( २ / ९६, ६७/२४, ९७/१२, ७४ /३१, ९४/१९) में इसका उल्लेख है। (पृ. ७२) सर्वदमन भरत चक्रवर्ती सम्राट थे लेकिन कई लोग उस परंपरा में सम्राट बन गए। नहुष, ययाति, जनमेजय सभी विजयी सम्राट थे। दशरथ के पुत्र भरत ने श्री राम के नाम पर राज्य का शासन किया, इसलिए उनके नाम से इसका नाम भारतवर्ष नही पड़ सकता। (पृ. ७३ ) ।
ब प्राचीन जैन आगम ग्रंथों में हमारे देश के नाम और नामकरण के बारे में स्पष्ट उल्लेख है। सम्राट भरत की राजधानी विनीता (अयोध्या) थी। उनके पराक्रम का वर्णन डा. पी. सी. जैन डायरेक्टर सरस्वती इंस्टीट्यूट ऑफ हायर स्टडीज एंड रिसर्च, मालवीय नगर, जयपुर ने अपने शोध में विस्तार से किया है जो निम्न प्रकार है:
आचार्य बलदेव उपाध्याय, सूरदास काव्य, डॉ. जायसवाल, डॉ. अवधरीलाल अवस्थी, डॉ. पी. सी. रॉयचौधरी, डॉ. मंगलदेव शास्त्री, डॉ. वासुदेवशरण अग्रवाल, डॉ. प्रेमसागर जैन, प्रो. आर. डी. करमकर आदि ने ऋषभ के पुत्र भरत के कारण भारत वर्ष के रूप में स्वीकार किया है।
संविधान में जो नाम संघ और उसके राज्य क्षेत्र का है, वह केवल भारत क्यों हो?
प्राचीन काल में जैन संस्कृति के उत्कर्ष के समय इस देव भूमि को जम्बू द्वीप के नाम से
सम्बोधित किया गया था। आर्य सभ्यता के समय पावन भूमि का नाम आर्याव्रत था। वर्तमान
इतिहासकारों और विद्वानों ने जैनों के प्रथम तीर्थंकर ऋषभदेव के यशस्वी पुत्र 'भरत' के
नाम पर दिया है।
य पं. जवाहरलाल नेहरू ने अपनी पुस्तक 'भारत की खोज में इस देश को भारत / भारतवर्ष/ हिन्दुस्तान/ इण्डिया के नाम से पुकारा है। अंग्रेजी में इस पुस्तक का नाम 'डिस्कवरी ऑफ इण्डिया' है, किन्तु हिन्दी में इसे इण्डिया की खोज न कह कर, भारत की खोज' कहा गया है।
AA हमारे पुरातन शास्त्रों में हिन्दू धर्म का कोई उल्लेख नहीं हैं। विदेशियों ने हिन्दू नाम दिया। प्रारंभिक संस्कृति जैनों की श्रमण संस्कृति थी और बाद में वेदों से वैदिक संस्कृति का प्रारंभ हुआ। उन्होंने सिंधु नदी को इण्डस अथवा हिंद कहा। केवल सिंधु नदी से लगे भाग को इण्डिया कहने से देश का नाम जो भारत चला आ रहा था, समाप्त नहीं हुआ।
भारतीय और अक्षर चतुर्थ संस्करण २००० के पार्ट-घ्घ् के चेप्टर घ् में दिये गये प्रकरण से स्पष्ट होता है। तेलगू के लोग तमिलनाडू को अर्वनाडू पुकारते थे, क्योंकि आंध्रप्रदेश के दक्षिण के छोटे भाग को अर्व कहते थे, अतः वह भी तमिलनाडू राज्य ही रहा। अतः विदेशी, जो सिंधु नदी की भूमि से सुदूर आये, जिसे भारत कहा जाता है, वह भारत ही था और आज भी भारत माना जाता है।
AB दक्षिण पूर्व के राज्यों में जैसे कम्बोडिया, जावा सुमात्रा आदि में आज भी रामायण जीवित है। कम्बोडिया में अयोध्या, चम्पा आदि के नाम 'जैन संस्कृति के उत्कर्ष' का इतिहास की और इंगित करते हैं। उस क्षेत्र में अर्धमागधी के शिलालेख भारतीय संस्कृति के प्रतीक हैं।
थाईलैण्ड का राज्य परिवार 'राम' को ही अपना वंशज मानते हैं। भारत के संविधान को अतीत की पृष्ठभूमि उपेक्षा से बनाया गया था।
AB अंग्रेज भारत में व्यापारी के रूप में यहां व्यापार को विस्तार देने हेतु आये थे। जिन्होंने एक ईस्ट इंडिया कम्पनी बनाई थी जिसे महारानी का शाही चार्टर ३१ दिसम्बर, १६०० को मिला था। सन् १७०७ में औरंगजेब की मृत्यु के बाद मुगल राज्य कमजोर हो गया और १७५७ में बंगाल के नवाब सिराजुद्दौला को हराकर कंपनी ने प्लासी की लड़ाई में विजय प्राप्त की और यहीं से अंग्रेजों के शासन की नींव पड़ी। सन् १८५७ के विद्रोह के साथ भारतीयों का स्वाधीनता संग्राम प्रारंभ हुआ जिसके साथ उपनिवेशवाद को हमने चुनौती दी। सन् १८५५ में भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस का जन्म हुआ। कांग्रेस ने १९०६ में उपनिवेशवाद के विरूद्ध भारत माता की जय हो की आवाज उठाई और स्वराज्य का लक्ष्य निर्धारित किया। ब्रिटिश संसद ने भारत शासन एक्ट १९३५ में बनाया । १९४२ में गांधीजी के नेतृत्व में 'अंग्रेजो भारत छोड़ो' आंदोलन प्रारंभ हुआ।
AB प्रार्थी की याचिका में कई आवश्यक प्रश्न नहीं उठाये गये थे। हम यदि संविधान के अनु. १ व उप अनु. (१) का विश्लेषण करें और समस्त संविधान के संदर्भ में परीक्षण करें तो हमें दोष स्पष्ट दिखाई देता है, क्योंकि शब्द 'इण्डिया' की परिभाषा क्या है, यह कहीं वर्णित्त नहीं की गई है। अनु. ३६६ में भी इण्डिया शब्द का क्या अर्थ है परिभाषित नहीं किया गया है। भारत सरकार अधिनियम, १९३५ में हमें इण्डिया शब्द की परिभाषा नहीं मिलती, उसमें India States की परिभाषा वही है जो १९३५ के अधिनियम की धारा ३११ (१) में दी गई है अर्थात् 'ब्रिटिश इण्डिया' उस क्षेत्र को कहते हैं जो इण्डियन स्टेट्स से बना है। याद रहे इसके एक भाग से पाकिस्तान बना है। अतः यह परिभाषा किसी अर्थ की नहीं और यह स्वीकार करना ही पड़ेगा कि शब्द इण्डिया अपरिभाषित है और देश के नाम को इंगित नहीं कर सकता। इसका यही अभिप्राय है कि शब्द इण्डिया का प्रयोग देश के नाम के लिए कोई अर्थ नहीं रखता। जहां तक भारत नाम का प्रश्न है इतिहास में पूर्व में भी भारत माना गया है कि ऋषभदेव के पुत्र भरत के नाम पर देश का नाम भारतवर्ष रखा गया था। भारत में धर्म की प्रभावना ऋषभ काल से है। भरत के नाम पर "भारत" नाम इसलिए दिया गया कि भारत का शाब्दिक अर्थ है भारत अर्थात् धर्म में लीन। आज भी भारत के निवासी धार्मिक हैं यद्यपि राष्ट्र का कोई धर्म नहीं होता|
स्वतंत्रता का मूल अधिकार संविधान में सबको है। देश के नागरिक केन्द्र सरकार से प्रार्थना करते हैं कि संविधान के अनु. १ के उपअनु. (१) में जिस 'इण्डिया' शब्द का उल्लेख है, उसे अस्पष्ट अथवा अर्थहीन मानकर निकाल दिया जावे तथा देश का नाम 'भारत' माना जावे। संविधान के अनु. १ (१) को इस प्रकार संशोधित किया जावे कि भारत राज्यों का संघ होगा। संविधान निर्माताओं को 'भारत' का संविधान बनाना था, जिसकी नींव नेहरू रिपोर्ट दिनांक १० अगस्त, १९२८ को रखी गई थी।
AD भारत संज्ञा विशेष (Proper Noun) है। इसका अनुवाद नहीं हो सकता। इसलिए हिन्दी में भी इसे Constitution Of Bharat ही रखा जाना चाहिए था। यदि किसी का नाम हीरालाल है तो अंग्रेजी में वह Diamond Red नहीं होगा। समस्त देश ने पं. जवाहरलाल नेहरू को गर्व के साथ सम्मान दिया है और जब उन्होंने इस देश को एक नाम हिन्दुस्तान माना है तो भारत के विभाजन को ऐतिहासिक सत्य मानकर एक भाग को हिन्दुस्तान और अलग हुए दूसरे भाग को पाकिस्तान स्वीकार किए जाने में भी कोई आपत्ति नहीं हो सकती। उक्त रिट याचिका में प्रार्थी ने देश का नाम हिन्दुस्तान माने जाने की भी प्रार्थना की थी। हिंदुस्तान एक जातिबोध की और उद्वेलित करता है इसलिए अखण्ड भूमि को, जो कि सर्वधर्म व जाति से समाहित है उसे 'भारत' ही कहा जाना चाहिए। विचार किया जाना चाहिए।
(AF देश के अधिकांश नागरिकों की भाषा हिन्दी थी, इसलिये संविधान निर्मात्री सभा को भारत का संविधान हिन्दी में बनाना चाहिये था, किन्तु मुट्ठी भर अंग्रेजी के भक्तों के कारण संविधान की मूल प्रति अंग्रेजी में लिखी गई और बिना सोचे-समझे भारत को अंग्रेजी नाम से ही संविधान का शीर्षक Constitution Of India रख दिया गया, जबकि शीर्षक को 'भारत का संविधान' दिया जाना अपेक्षित था। हिन्दी की मूल प्रति में इसे भारत का संविधान कहा है न कि इण्डिया का संविधान अनुच्छेद १ के उपचरण (१) में अंग्रेजी के मूल संविधान में लिखा है, India That is Bharat Shall be a Unioun of State और फिर हिन्दी में इसी को भारत यानी भारत राज्यों का संघ होगा, लिखा जाना चाहिये था न कि इण्डिया यानी भारत राज्यों का संघ। Government of India Act, १९३५ को हिन्दी में भारत शासन एक्ट, १९३५ कहा गया है। भारत व इण्डिया की परिभाषा के अभाव में अनुच्छेद १ अस्पष्ट है और उपरोक्त कथनों के अनुसार संविधान में संशोधन आवश्यक है।
AG यह कि माननीय तत्कालीन सांसद योगी आदित्यनाथ जी ने निजी बिल संख्या १२१ सन् २०१४ संविधान संशोधन की मांग करते हुये निवेदन किया था कि India that is Bharat Bharat, That is Hindustan, Shall be a Union of State किया जाये 'India' शब्द को जहाँ पर भी संविधान में "India" आया है उसे "Hindustan" शब्द को प्रतिस्थापित किया जावे।
कांग्रेस सांसद श्री शांताराम नाईक ने भी हमारे देश का नाम इंडिया के स्थान पर 'भारत'
किये जाने की मांग की है।
AH यह कि 'मैं भारत हूँ' की ओर से दिनांक १०-०२-२०२१ को माननीय
प्रधानमंत्री, भारत एवं गृह मंत्री तथा लोक सभा सदस्यों को ज्ञापन प्रस्तुत किये गये थे लेकिन उनका कोई उत्तर अभी तक प्राप्त नहीं हुआ है जिसकी प्रति संलग्न है।
AI यह कि 'मैं भारत हूँ' परिवार के अतिरिक्त देश के विभिन्न भागों से यह मांग भारत सरकार के साथ विभिन्न राज्यों के प्रमुखों से भी निवेदन किया गया है जिनमें कुछ प्रमुख ज्ञापनों
की प्रति इस याचिका के साथ संलग्न है: १. जिला अभिभाषक संघ अलवर दिनांक २४-०२-२०२१
अलवर जिला वैश्य महासम्मेलन समिति, अलवर दिनांक ७-०३-२०२१
३. खिल्ली मल जैन, एडवोकेट पूर्व निःशक्तजन, राजस्थान दिनांक २९-१२-२०२००४-०१-२०२१.१०-०२-२०२१
अतः आपसे प्रार्थना है कि उपरोक्त विषय को लोकहित में अनुच्छेद १(१) को संविधान के संशोधन की प्रक्रिया के अनुसार इस प्रकार संशोधित किया जावे कि अनुच्छेद १ (१) 'भारत राज्यों का संघ होगा। (अंग्रेजी में Bharat Shall be a Union of States ) | संविधान में जो नाम संघ और उसके राज्य क्षेत्र का है वह केवल भारत हो। 'भारत' के गौरवशाली अतीत और भारतीय संस्कृति की गरिमामयी परम्परा तथा समस्त भारतीयों की भावना अक्षुण्ण रखते हुये संविधान में उपरोक्त संशोधन हेतु भारत सरकार उचित कदम उठा कर देश के लोगों को न्याय दिलाये। भारत गणतंत्र की अखण्डता, एकता और समरसता के हेतु तथा भारत माँ के सम्मान हेतु माँ भारती के प्रति ऐतिहासिक पूजा, आराधना व अर्चना होगी। भारत के लोग वर्तमान भारत सरकार के सदैव आभारी रहेंगे। जय भारत! दिनांक.......
याचिका मार्गदर्शक
• पूर्व न्यायाधीश राजस्थान
श्री. पनचंद जैन
२३, मौजा कॉलोनी, मालवे नगर,
जयपुर, राजस्थान,
तृतीय
याचिकाकर्ता
बिजय कुमार जैन राष्ट्रीय अध्यक्ष मैं भारत हूँ फाउंडेशन
वरिष्ठ पत्रकार व संपादक
भारत-३०२०१७
पारष्ठ पत्रकार साद
बी- २१७, हिन्द सौराष्ट्र इण्डस्ट्रीयल इस्टेट, मरोल, अंधेरी पूर्व, मुम्बई, महाराष्ट्र,
भारत की ओर से 400059
• अधिवत्ता खिल्लीमल जैन २, विकास पथ, अलवर, राजस्थान, भारत- ३०१००१
सांसद की ओर से
(दूसरा खण्ड)
भारत सरकार द्वारा पंजीकृत क्र. U80300MH2021NPL369101
मैं भारत हूँ फाउंडेशन
भारत को 'भारत'
भारतीय संस्कृति की ओर अग्रसर
भारत की संस्कृति में भारत
हमारा देश "भारतवर्ष" के नाम से जाना जाता रहा है। सभी विद्वान मानते हैं कि यह नाम भरत चक्रवर्ती के नाम पर पड़ा है। इस भारत भूमि में तीन भरत हुए हैं (१.) दशरथ पुत्र भरत (२.) दुष्यन्त पुत्र भरत और (३.) ऋषभ पुत्र भरत । इनमें से किस 'भरत' के नाम पर इस देश का नाम भारतवर्ष प्रसिद्ध हुआ, यह विचारणीय है। कुछ विद्वानों की धारणा थी कि यह नाम राजा दुष्यन्त के पुत्र भरत के नाम पर पड़ा है और काफी अर्से तक जनमानस द्वारा यही बात स्वीकार की जाती रही, किन्तु अब यह सिद्ध हो गया है कि वैदिक धारा के ग्रन्थों में भी प्रजापति ऋषभदेव के ज्येष्ठ पुत्र भरत को ही इस देश के नाम भारतवर्ष का मूलाधार माना गया है। ऋषभ पुत्र भरत से पहले इस देश का नाम 'अजनाभवर्ष' या 'नाभि-खण्ड' था, जो अन्तिम कुलकर नाभिराय के नाम पर रखा गया था। बाद में उनके प्रपोत्र भरत के नाम पर यह देश भारतवर्ष कहलाया। डॉ. प्रेमसागर जैन ने अपनी पुस्तक 'भरत और भारत में स्कन्दपुराण, अग्निपुराण, नारदपुराण, मार्कण्डेयपुराण, शिवपुराण आदि अनेक हिन्दू धर्म ग्रन्थों से इस मत का अनुमोदन कर इस विषय में किसी भी प्रकार की भ्रान्ति के लिए अवकाश नहीं रहने दिया है। इस देश का नाम 'भारत / भारतवर्ष' ऋषभपुत्र भरत के नाम से हुआ है। यह तथ्य निम्न उद्धरणों से स्पष्ट
एवं पुष्ट होता है जैनेतर / वैदिक परम्परा उद्धृत उद्धरण
अग्निपुराण
शभा ने मरुदेवी से विवाह किया और सभा से भरत का जन्म हुआ। शाभा, जिसने अपने पुत्र दत्ताश्री को दिया था, हरि के पास चाल्या गाँव में गया।
भरताद् भारतं वर्ष भरतात् सुमतिस्त्वभूत ।। (१०७.१०-११) - 'नाभिराज' से 'मरुदेवी' में 'ऋषभ' का जन्म हुआ है। ऋषभ से 'भरत' हुए। ऋषभ ने राज्यश्री 'भरत' को प्रदानकर संन्यास ले लिया। भरत से इस देश का नाम 'भारतवर्ष' हुआ। भरत के पुत्र का नाम 'सुमति' था।
मार्कंडेय पुराण
अग्निधर के पुत्र नाभि थे और शभ के ब्राह्मण नाम का एक पुत्र था। ऋषभ से सौ पुत्रों में श्रेष्ठ वीर भरत उत्पन्न हुए। अपने बेटे का राज्याभिषेक करने के बाद बैल राजा एक महान निर्वासन पर चला गया परम सौभाग्यशाली राम ने पुलहा के आश्रम में शरण ली और तपस्या की
उनके पिता ने भरत को हिमाव का दक्षिणी वर्ष दिया।
इसलिए उस महान आत्मा के नाम पर भरत देश का नाम पड़ा (50.39 42) - अग्निधर के पुत्र नाभि ने ऋषभ को जन्म दिया, जिसने भरत को जन्म दिया, जो अपने सौ भाइयों में सबसे बड़े थे। ऋषभ ने अपने ज्येष्ठ पुत्र भरत का राज्याभिषेक किया और महाप्रवज्य ग्रहण किया और सौभाग्यशाली व्यक्ति ने पुलह के आश्रम में तपस्या की। महात्मा 'भारत' के नाम पर देश का नाम 'भारतवर्ष' रखा गया, जिसे ऋषभ ने 'हिमावत' नामक दक्षिणी क्षेत्र के शासन के लिए भरत को दिया था।
उस महात्मा 'भरत' के नाम से इस देश का नाम 'भारतवर्ष' हुआ।
ब्रह्माण्डपुराण
नाभि ने मरुदेवी नाम के एक पुत्र को जन्म दिया जो बहुत उज्ज्वल था।
ऋषभ राजाओं में सर्वश्रेष्ठ और सभी क्षत्रियों के पूर्वज। शभ से सौ पुत्रों के पराक्रमी बड़े भाई भरत का जन्म हुआ।
बैल, अपने बेटे को स्थापित करके, महान निर्वासन में रहा।
उन्होंने भरत को हिमालय युद्ध के दक्षिणी वर्ष की जानकारी दी।
इसलिए विद्वान देश को भरत के नाम से जानते हैं। (पिछला 2.4) - नाभि ने 'ऋषभ' नाम के एक पुत्र को जन्म दिया जो मरुदेवी से बहुत तेज था। ऋषभदेव 'पृथ्वी के सर्वश्रेष्ठ' और 'सभी क्षत्रियों के पूर्वज' थे वीर 'भारत' अपने सौ पुत्रों में सबसे बड़े थे। ऋषभ ने उनका राज्याभिषेक किया और महाप्रव्रज्या ले ली, उन्होंने भरत को शासन करने के लिए 'हिमावत' नाम का दक्षिणी भाग दिया और उस क्षेत्र को बाद में भरत के बाद 'भारतवर्ष' कहा गया।
स्कन्दपुराण
नाभि के पुत्र शभ थे और सभा से भरत उत्पन्न हुए। इस वर्ष को उनके नाम से भरत के नाम से जाना जाता है (खंडस्थ कौमारखंड 37.57) - नाभि के पुत्र ऋषभ थे, और ऋषभ 'भारत' बने। उनके बाद इस देश को भारत कहा जाता है।
महान बुद्धिजीवी नाभि ने मरुदेवी के गर्भ में एक पुत्र को जन्म दिया। ऋषभ में सभी क्षेत्रों के सर्वश्रेष्ठ राजाओं की पूजा की जाती है शभ से सौ पुत्रों के पराक्रमी बड़े भाई भरत का जन्म हुआ। तब बैल ने जो अपने पुत्र के प्रति स्नेही था, भरत का अभिषेक किया ज्ञान और वैराग्य पर भरोसा करके व्यक्ति इंद्रियों के महान नागों पर विजय प्राप्त कर सकता है। सर्वोच्च आत्मा, भगवान को, सभी आत्माओं की आत्मा में रखना। वह नग्न था, उलझा हुआ था, भूखा था, और बिना कपड़े पहने था, और वह अंधेरे में था।
निराश होकर, उन्होंने अपनी शंकाओं को त्याग दिया और शिव के परम धाम को प्राप्त किया।
उन्होंने भरत को हिमालय के दक्षिणी क्षेत्र की जानकारी दी।
इसलिए विद्वान देश को भरत के नाम से जानते हैं। (47.9 23) - महामती नाभि को उनकी पत्नी मरुदेवी से 'ऋषभ' नाम का एक पुत्र हुआ। वह ऋषभों (राजाओं) में सर्वश्रेष्ठ थे और सभी क्षत्रियों द्वारा उनकी पूजा की जाती थी। ऋषभ ने अपने सौ भाइयों में सबसे बड़े भरत को जन्म दिया। अपने पुत्र के प्रति स्नेही ऋषभदेव ने भरत को सिंहासन पर प्रतिष्ठित किया और स्वयं ज्ञान और त्याग को ग्रहण करते हुए, इंद्रियों के रूप में महान नागों पर विजय प्राप्त की और अपने पूरे दिल से भगवान को अपनी आत्मा में स्थापित किया और तपस्या में लगे। वे उस समय नग्न थे, उलझे हुए थे, भूखे मर रहे थे, बिना कपड़ों के और गंदे थे। उन्होंने सारी उम्मीद छोड़ दी थी। उन्होंने संदेह को त्याग दिया था और परमशिवपद को प्राप्त किया था। उसने हिमालय का दक्षिणी भाग भरत को दे दिया था। इसी भरत के नाम से विद्वान इसे भारतवर्ष कहते हैं।
वायुपुराण
तेजस्वी नाभि ने मरुदेवी के पुत्र को जन्म दिया। हे बैल में सर्वश्रेष्ठ राजाओं, वह सभी क्षत्रियों के पूर्वज हैं |
शभ से सौ पुत्रों के पराक्रमी बड़े भाई भरत का जन्म हुआ। अपने पुत्र भरत का राज्याभिषेक करने के बाद वह प्रातः सिंहासन पर विराजमान हुए |
हिमाह्वा ने भरत को दक्षिणी वर्षा की सूचना दी। इसलिए विद्वान लोग भरत देश को उसके नाम से जानते हैं
- नाभि के मरुदेवी से महाद्युतिवान 'ऋषभ' नामक पुत्र उत्पन्न हुआ। वह 'ऋषभ' नृपतियों में उत्तम था और सम्पूर्ण क्षत्रियों द्वारा पूजित था। ऋषभ से 'भरत' की उत्पत्ति हुई जो सौ पुत्रों से अग्रज था। उस 'भरत' को राज्यपद पर अभिषिक्त कर ऋषभ स्वयं प्रवज्या में स्थित हो गये। उन्होंने हिमवान् के दक्षिण भाग को भरत के लिए दिया था। उसी भरत के नाम से विद्…
- यहां जगत्पिता ऋषभदेव प्रथम राजा हुए। सुर और असुर दोनों ही के इन्द्र उनके चरण-कमलों की वन्दन करते थे। उनके (ऋषभदेव के) सौ पुत्र थे। उनमें दो प्रमुख थे -भरत और बाहुबली । ऋषभदेव शतपुत्र - ज्येष को राजश्री सौंपकर प्रवज्जित हो गये। भारतवर्ष का चूड़ामणि (शिरोमुकुट) भरत हुआ। उसी के नाम इस देश को 'भारतवर्ष' ऐसा कहते हैं।
जम्बूदिवापन्नत्ति भरे एत्थादेव नहिद्दी महजजुए जवपली ओवमधि परिवार। से ऐनत्थेनं गोयामा, एवं वुक्काई भारहेवसम। बिल्कुल भी नहीं
- यह क्षेत्र भरत नाम के देवता की एक महारधिक महाद्युतिवंत, पल्योपमा स्थिति का निवास स्थान है। उसके
से इस क्षेत्र का नाम 'भारतवर्ष' प्रसिद्ध हुआ।
महापुराण
इसके बाद उन्होंने अपने ज्येष्ठ पुत्र भरत को राजा के रूप में स्थापित किया
भगवान के सर्वोच्च व्यक्तित्व ने भरत के इस देश को अपने रक्षक के रूप में रखा आचार्य जिनसेन ।
- इसके बाद भगवान ऋषभनाथ ने अपने ज्येष्ठ पुत्र को ताज पहनाया और घोषणा की कि 'भारत से शासित क्षेत्र भारतवर्ष होना चाहिए'
'भारतवर्ष' को उन्होंने सनाथ किया।
फिर दोस्ती खुशी और प्यार से भर गई
उन्हें भरत को समस्त भारतवासियों का भावी स्वामी कहें उस नाम से, भारत देश ऐतिहासिक रूप से लोगों का स्थान था।
हिमालय से समुद्र तक यह है पहिएदारों का क्षेत्र (15.158-151) - पूरे भरत क्षेत्र के उस भावी शासक को सामू ने, जो उसे अत्यधिक प्यार करता था, 'भारत' के रूप में संबोधित किया था। वह 'भारत' नाम हिमालय से समुद्र तक- या चक्रवर्ती का क्षेत्र दुनिया में 'भारतवर्ष' के रूप में प्रसिद्ध हुआ। पुरुदेवचम्पू
उस नाम से, भारत देश ऐतिहासिक रूप से लोगों का स्थान था। यह हिमालय के समुद्र से पहिएदारों का क्षेत्र है|
- उनके नाम से (भरत के नाम से) यह देश 'भारतवर्ष' प्रसिद्ध हुआ ऐसा इतिहास हैं। हिमवान् कुलाच
से लेकर लवणसमुद्र तक का यह क्षेत्र 'चक्रवर्तियों का क्षेत्र' कहलाता है।
याचिका मार्गदर्शक
• पूर्व न्यायाधीश राजस्थान २३, मौजा कॉलोनी, मालवे नगर, भारत-३०२०१७
श्री. पनचंद जैन
जयपुर, राजस्थान,
याचिकाकर्ता
बिजय कुमार जैन मैं भारत हूँ फाउंडेशन
राष्ट्रीय अध्यक्ष
वरिष्ठ पत्रकार व संपादक
बी- २१७, हिन्द सौराष्ट्र इण्डस्ट्रीयल इस्टेट, मरोल, अंधेरी पूर्व, मुम्बई, महाराष्ट्र,
fmd_good
B-217, હિંદ સૌરાષ્ટ્ર ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ,
મરોલ,
અંધેરી પૂર્વ,
Mumbai,
Maharashtra,
400059
account_balance
કોઈપણ
Other
