ಪೀಠಾಧಿಪತಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳ :

ಶ್ರೀ ಚಿಂತಾಮಣಿ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಭಗವಾನ್ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ, ಕಮಲದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ, ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ 105 ಸೆಂ ಎತ್ತರವಿದೆ ಉನ್ಹೆಲ್ ಗ್ರಾಮದ ಜೈನ ಮಂದಿರ ಗಲಿಯಲ್ಲಿದೆ ತೋರನ್. ನಾಗ್ಡಾದಲ್ಲಿ, ಕಿಂಗ್ ಜಮ್ನೇಜಯ್ ತನ್ನ ನಾಗ-ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಡೆಸಿದಾಗ, ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಕಮಾನುಗಳೊಂದಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಇಲ್ಲಿತ್ತು. ನಂತರ ನಗರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ, ಅದನ್ನು ತೋರನ್ (ಕಮಾನು) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಮುಸ್ಲಿಂ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಈಗಿನ ಹೆಸರಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿರಬೇಕು.

ವಿಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ಕಲೆಯ ಶೈಲಿಯಿಂದ ಮತ್ತು 10 ಮತ್ತು 11 ನೇ ವಿಕ್ರಮ ಶತಮಾನಗಳ ಇಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಗುಲವು 10 ನೇ ವಿಕ್ರಮ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಅವಧಿಯದ್ದಾಗಿರಬೇಕು. ಪುರಾತನತೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವ ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದ ಕೆಲವು ಅವಶೇಷಗಳು ಸಹ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಕೊನೆಯ ನವೀಕರಣಗಳನ್ನು ವಿಕ್ರಮ್ ವರ್ಷ 1700 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಉನ್ಹೇಲ್ ಜೈನ ಸಮುದಾಯದ ಸದಸ್ಯರು ಮಾಡಿದರು.

ದೇವಾಲಯವು ಪುರಾತನವಾದದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇದು ಅದ್ಭುತಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಗೀತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕವಿತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಿಂಕ್ರೊನೈಸ್ ಮಾಡುವ ವಿವಿಧ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳ ಧ್ವನಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬರಿಗೆ “ಆರತಿ” ಭಗವಂತನನ್ನು ಸ್ವರ್ಗದಿಂದ ಕೆಲವು ಅದೃಶ್ಯ ದೈವಿಕ ಜೀವಿಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮಾರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಆಮಿಯು ವಿಗ್ರಹದ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಹರಿಯುವಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಕೆಲವು ಭಕ್ತರು ಈ ಅಮಿಯನ್ನು ಒರೆಸಿ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹರಿವು ಮುಂದುವರೆದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಪವಾಡಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಂಭವಿಸುವ ಅನೇಕ ಸೂಚನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಲಭ್ಯವಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಗರಹಾವಿನ ಹುಡ್‌ನ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ, ಇಂದ್ರ ಮಹಾರಾಜನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಅದು ಬಹುಶಃ ಬೇರೆಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ.

ಇದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ದೇವಾಲಯವಿಲ್ಲ.

ಅಪ್ರೋಚ್ – ಮಾರ್ಗ :

ಉಜ್ಜಯಿನಿ-ರತ್ಲಂ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಉನ್ಹೆಲ್‌ನ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾದ ಉನ್ಹೆಲ್ ಗ್ರಾಮದಿಂದ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವ 10 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಉಜ್ಜಯಿನಿಯಿಂದ ಉನ್ಹೆಲ್ 30 ಕಿಮೀ, ನಾಗ್ಡಾದಿಂದ 22 ಕಿಮೀ ಮತ್ತು ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇಗುಲದಿಂದ 75 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಉಜ್ಜಯಿನಿ ಮತ್ತು ನಾಗ್ಡಾ ಜಂಕ್ಷನ್ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಿಂದ ಬಸ್ಸುಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ.

ಜೈನ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸೌಕರ್ಯಗಳು :

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ಎಲ್ಲಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಧರ್ಮಶಾಲೆ ಇದೆ. ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಊಟವನ್ನು ಸಹ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಬಹುದು.

ನಿರ್ವಹಣೆ :

ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಜೈನ್ ಶ್ವೇತಾಂಬರ್ ಮೂರ್ತಿಪೂಜಕ್ ಸಂಘ ಕಿ ಪೇಧಿ, ಅನ್ಹೆಲ್

ದೂರವಾಣಿ: 07366 – 20258 / 20237

PRESIDING DEITY AND LOCATION :

Shri Chintamani Parshvanath Bhagwan in black color, seated in a lotus posture, of height 105 cms in a shrine in Jain Mandir Gali in the village of Unhel.

ANTIQUITY AND SALIENT FEATURES :

The ancient name of this place was Toran. It is said that when in Nagda, King Jamnejay performed his snake-yagna, he erected four gates with arches in all four directions, one of which was here. Later when a city was founded, it was therefore named as Toran (an arch). The name must have been changed to the present one during the Muslim period.

From the style of the art displayed on the idol and from available relics here of the 10th and 11th Vikram centuries, it becomes evident that this shrine must be of a period earlier than the 10th Vikram century. Some relics are found also of the Gupta period which prove the antiquity.

Like many shrines, this shrine too must have undergone renovations several times. The last renovations were done in Vikram year 1700 by the members of Sri Unhel Jain community.

Not only the shrine is an ancient one, it also is an unusual one in the sense that it works miracles. During festival days of special significance, in this shrine sound of various musical instruments synchronizing with devotional songs and poems are heard in nights. One feels as if the “Arati” of the Lord is being performed by some invisible divine beings from heaven. About five years ago, Ami appeared flowing from the eyes of the idol. Some devotees cleaned the eyes by wiping off this Ami and yet the flow had continued. It is also said that devotees by worshipping the idol here, get their wishes fulfilled and that there are many indications still available of different kings of miracles often happening.

The art displayed in making the idol is unique in as much as on both sides of Cobra’s hood, images of Indra Maharaj are carved which possibly is not seen anywhere else.

There is no other temple here besides this one.

APPROACH – ROUTE :

From Unhel village, the railway station of Unhel on Ujjain-Ratlam road, is 10 Kms away where taxis are available. From Ujjain, Unhel is 30 Kms, 22 Kms from Nagda and 75 Kms from Nageshwar Shrine away. Buses are available from Ujjain and Nagda Junction stations.

AMENITIES FOR JAIN PILGRIMS :

There is a dharamshala near the temple with all facilities. On advance intimation meals can also be ready.

MANAGED BY :

Shri Parshvanath Jain Swetamber Murtipujak Sangh Ki Pedhi, Unhel

Tel: 07366 – 20258 / 20237