About g_translate મૂળ લખાણ બતાવો g_translate અનુવાદ બતાવો

 

~~~શ્રી કાંગડા જૈન શ્વેતાંબર તીર્થ~~~

 

ભગવાન આદિનાથને સમર્પિત, તે 5000 વર્ષ જૂનું પ્રાચીન જૈન તીર્થધામ છે. તેને ઘણીવાર 'ઉત્તર ભારતના શત્રુંજય' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. અને 'મીની શત્રુંજય' તરીકે ઓળખાય છે.

 

કાંગડા એ હિમાચલ પ્રદેશનું એક હિલ સ્ટેશન છે. શ્રી કાંગડા જૈન શ્વેતાંબર તીર્થ લગભગ 5000 વર્ષ જૂનું છે, જે 22મા તીર્થંકર પરમાત્મા નેમિનાથજીના સમયનું ભવ્ય તીર્થ છે. પ્રકૃતિના ખોળામાં વસેલું, આ તીર્થસ્થાન ચંદ્રવંશીય મહારાજા સુશર્મચંદ્ર દ્વારા મહાભારતના સમયની આસપાસ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું.

 

એક સમયે આ વિસ્તાર ઘણો સમૃદ્ધ હતો. અહીં ઘણા જિન મંદિરો હતા અને જૈનો પણ મોટી સંખ્યામાં હતા. પરંતુ પાછળથી કેટલાક કારણોસર, જેમ કે 1905 ની આસપાસના ભૂકંપને કારણે અને રાજકીય પરિસ્થિતિને કારણે, અહીંના મંદિરો અદૃશ્ય થઈ ગયા. કાંગડાના કિલ્લામાં જૈન મંદિરોના અવશેષો અહીં જૈન ધર્મના ભવ્ય ઇતિહાસની વાર્તા કહે છે. આ તીર્થયાત્રા, એક સમયે તેની ખ્યાતિની ઊંચાઈએ હતી, તે સમયગાળાની થપ્પડને કારણે વિસરાઈ ગઈ હતી.

 

પાટણ (ગુજરાત)ના ગ્રંથ ભંડારોનું પુન:સંશોધન કાર્ય કરતી વખતે મુનિ શ્રી જિન વિજયજીએ આ પ્રાચીન તીર્થધામના ઇતિહાસ વિશે જાણ્યું અને તેની વિગતવાર શોધ કરી. આચાર્ય શ્રી વિજય વલ્લભ સૂરીશ્વરજી મહારાજ અને આચાર્ય શ્રી વિજય સમુદ્ર સૂરીશ્વરજી મહારાજના પ્રયાસોએ આ તીર્થસ્થાનના પુનરુત્થાનના પ્રયાસોને બળ આપ્યું. તેમની પ્રેરણાથી, સાધ્વી મૃગાવતી શ્રીજીએ આ તીર્થસ્થાનને પુનર્જીવિત કરવાનું કાર્ય હાથ ધર્યું.

 

હાલમાં, પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી આદિનાથ ભગવાનની માત્ર 39.5 ઇંચ ઊંચી જટાધારી પ્રતિમા અહીં દેખાય છે. આ પ્રતિમા ખૂબ જ આંખને આનંદદાયક અને અનોખી છે. થોડા સમય માટે આ પ્રતિમા કાંગડાના વિશાળ કિલ્લામાં એક નાનકડા ઓરડામાં રહી અને આ જગ્યા સરકારના કબજામાં હતી. સ્થાનિક લોકો આ મૂર્તિને ભૈરવદેવ કહેતા હતા અને તેલ અને સિંદૂર ચઢાવીને તેની પૂજા કરતા હતા. સાધ્વી શ્રી મૃગાવતીજીના અથાક પ્રયત્નો, તેમના મનોબળ, તપોબળ અને જાપ શક્તિના પરિણામે, જૈનોને વર્ષ 1978માં જૈન પદ્ધતિથી આ પ્રતિમાની પૂજા કરવાનો અધિકાર મળ્યો.

 

કાંગડા કિલ્લાની તળેટી પાસે જૈન શ્વેતાંબર સમાજ દ્વારા એક પ્લોટ હસ્તગત કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં સર્વ સુવિધાયુક્ત ધર્મશાળા, ભોજનશાળા અને નવા જિનમંદિરનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું. તળેટીના આ જિનમંદિરમાં, મૂળ નેતા પ્રથમ તીર્થંકર આદિનાથ ભગવાન છે, જેમની મૂર્તિ 500 વર્ષ જૂની છે અને વિશ્વ વિખ્યાત રાણકપુર તીર્થસ્થાનમાંથી આવી હતી. આ મંદિરનો અભિષેક આચાર્ય શ્રી વિજય ઈન્દ્રદિન સૂરીશ્વરજી મહારાજના માર્ગદર્શન હેઠળ 1990 માં પૂર્ણ થયો હતો.

 

આ તીર્થસ્થાન ખૂબ જ શાંત, એકાંત અને આહલાદક જગ્યાએ છે. કાંગડાની ખીણમાં સ્થિત, કાલ કાલ્ટી નદીના કિનારે, સુંદર ટેકરીઓથી ઘેરાયેલું, આ તીર્થસ્થાન ધ્યાન અને જપ માટે અનુકૂળ સ્થળ છે.

 

દર વર્ષે અહીં હોળીના તહેવાર પર મેળો ભરાય છે.

 

તીર્થસ્થાન સુધી પહોંચવા માટે: આ મંદિર રસ્તા દ્વારા સરળતાથી પહોંચી શકાય છે. આ મંદિર હોશિયારપુર (પંજાબ) થી 100 કિમી, લુધિયાણાથી 170 કિમી, જલંધરથી 143 કિમી અને પઠાણકોટથી 90 કિમીના અંતરે છે.

 

 

~~~श्री कांगड़ा जैन श्वेताम्बर तीर्थ~~~

 

भगवान आदिनाथ को समर्पित, यह 5000 साल पुराना प्राचीन जैन तीर्थस्थल है। इसे अक्सर 'उत्तर भारत के शत्रुंजय' और 'मिनी शत्रुंजय' के रूप में जाना जाता है।

 

काँगड़ा, हिमाचल प्रदेश का एक पर्वतीय मनोरम स्थान है। श्री कांगड़ा जैन श्वेताम्बर तीर्थ लगभग 5000 वर्ष प्राचीन, 22वें तीर्थंकर परमात्मा नेमिनाथ जी के समय का महिमावंत तीर्थ है। प्रकृति की गोद में बसे इस तीर्थ की स्थापना चंद्रवंशीय महाराजा सुशर्मचंद्र ने महाभारत के समय के आसपास करवाई थी।

 

किसी समय में यह क्षेत्र काफी समृद्ध था। यहाँ कई जिन मंदिर थे व विपुल संख्या में जैन धर्मावलंबी भी थे। पर कालांतर में किन्हीं कारणों से, जैसे सन् 1905 के आसपास आये भूकंप व राजकीय स्तिथि के कारण से भी यहाँ के मंदिर लोप होते चले गए। काँगड़ा किले में जैन मंदिरों के अवशेष यहाँ पर जैन धर्म के गौरवशाली इतिहास की दास्ताँ बयान करते हैं। किसी समय अपनी प्रसिद्धि के शिखर पर रहा यह तीर्थ काल के थपेड़ों की वजह से विस्मृत हो गया था।

 

मुनि श्री जिन विजय जी ने पाटण (गुजरात) के ग्रन्थ भण्डारों का संशोधन कार्य करते हुए इस प्राचीन तीर्थ के इतिहास के बारे में जाना और इसकी विस्तृत खोज की। आचार्य श्री विजय वल्लभ सुरिश्वर जी महाराज और आचार्य श्री विजय समुद्र सुरिश्वर जी महाराज के प्रयत्नों से इस तीर्थ के पुनरुद्धार के प्रयासों को बल मिला। इन्हीं की प्रेरणा से साध्वी मृगावती श्री जी ने इस तीर्थ को पुनः जीवंत करने का बीड़ा उठाया।

 

वर्तमान में यहाँ केवल प्रथम तीर्थंकर श्री आदिनाथ भगवान की श्याम वर्ण की 39.5 इंच ऊंची जटाधारी प्रतिमा ही दृष्टिगोचर होती है। यह प्रतिमा अत्यंत नेत्रानंदकारी और अद्वित्य है। एक समय तक यह प्रतिमा काँगड़ा के विशाल किले में एक छोटे से कमरे में रही व यह स्थान सरकार के कब्ज़े में था। स्थानीय लोग इस प्रतिमा को भैरव देव कह कर पुकारते थे व तेल और सिन्दूर चढ़ा कर इसकी पूजा अर्चना करते थे। साध्वी श्री मृगावती जी के अनथक प्रयासों, उनके मनोबल, तपोबल और जप-बल के परिणामस्वरूप इस प्रतिमा की जैन पद्धति से पूजा सेवा करने का अधिकार जैनों को सन् 1978 में मिला।

 

काँगड़ा किले की तलहटी के पास ही जैन श्वेताम्बर समाज द्वारा एक भूखंड प्राप्त किया गया, जहाँ पर सर्वसुविधायुक्त धर्मशाला, भोजनशाला व नूतन जिनमंदिर का निर्माण किया गया। तलहटी के इस जिनमंदिर में मूलनायक परमात्मा प्रथम तीर्थंकर आदिनाथ भगवान हैं, जिनकी प्रतिमा 500 वर्ष प्राचीन है व विश्वप्रसिद्ध राणकपुर तीर्थ से आई है। इस मंदिर की प्रतिष्ठा आचार्य श्री विजय इंद्रदिन्न सुरिश्वर जी महाराज की निश्रा में सन् 1990 में संपन्न हुई।

 

यह तीर्थ अत्यंत शांत, एकांत व् रमणीय स्थान पर है। सौन्दर्यमण्डित पहाड़ियों से घिरे, कल कल करती नदी के किनारे, काँगड़ा की घाटी में स्थित यह तीर्थ ध्यान-साधना और जप-तप के लिए अनुकूल स्थान है।

 

हर वर्ष होली के त्यौहार पर यहाँ मेला लगता है।

 

तीर्थ पर पहुंचने के लिए: इस तीर्थ पर सड़क मार्ग द्वारा आसानी से पहुंचा जा सकता है। यह तीर्थ होशियारपुर (पंजाब) से 100 कि०मी० की दूरी पर है, लुधियाना से 170 कि०मी०, जालंधर से 143 कि०मी० और पठानकोट से 90 कि०मी० दूर है।

 


fmd_good જૂના કાંગરા, કાંગડા કિલ્લાની સામે, Kangra, Himachal Pradesh, 176001

account_balance શ્વેતામ્બર Temple


Follow us on

Contact Information

person प्रबंधक

call 01892265187

સીધા તમારા જૂથમાં શેર કરો
copied